En terecht, zou ik denken, als bij het eerste beste sneeuwlaagje binnen de kortst mogelijke keren het hele systeem vastloopt.
Dan krijg je de vaderlandse pers dus alras en masse over je heen en gaan ze in het parlement vragen stellen over de bedrijfsvoering van de twee bedrijven die door dat zelfde parlement opgericht en geprivatiseerd werden.
Toch wat vreemd dat laatste, nietwaar?; om de zaak eerst te privatiseren vanwege die profijtelijke en zaligmakende marktwerking en dan het beleid op het spoor alsnog vanuit de tweede kamer te willen bepalen. Waar hebben we al die dure managers (bij eerst één en nu twee bedrijven) dan voor? En de reactie van onze minister van infrastructuur en nog wat luidt vervolgens dat als zij in de top van NS of ProRail zou zitten ze haar bonus in zou leveren.
Pardon, krijgen zij dan ook nog bonussen? Blijkbaar, maar daar gaat de minister dus niet (meer) over omdat ondere andere haar eigen partij zo dol op privatiseren is.
Het is af en toe een rare wereld en je zou het spoor zomaar bijster raken als je probeert te volgen wat de pers zoal over deze kwestie te zeggen en te schrijven heeft.
Maar in de krant van zaterdag lees ik toch een bijzonder heldere analyse van de recente problemen op het spoor.
De voorpagina meldt: Personeel ProRail en NS: niet ijs, maar mismanagement is het probleem en op bladzijden 4 en 5 een wat uitgebreider artikel van Sander Heijne.
Enkele citaten hieruit:
Systeemautisten hebben de macht over het Nederlandse spoor overgenomen, zegt een NS-medewerker die eveneens anoniem wil blijven. 'De rigide scheiding van ProRail en NS heeft een bedrijfscultuur opgeleverd waarin niemand nog een belsuit durft of mag nemen. De splitsing van het spoor is een blunder van jewelste.'
Een verzoek van een treindienstleider om de dienstregeling (gedeeltelijk) los te laten, moet langs zo veel bureaus en vergadertafels, dat het besluit vrijwel altijd langer op zich laat wachten dan de kritiek geachte 15 minuten.
En dat is de essentie van de problemen op het Nederlandse spoor, zeggen de medewerkers van NS en ProRail. Een ProRail-medewerker met decennia ervaring bij de spoorwegen: 'NS en Prorail hebben inmiddels zo veel accountmanagers, adviseurs, regisseurs, hoofden, directeuren, projectleiders en werkgroepen die allemaal de hele dag bezig zijn hun eigen straatje schoon te vegen, dat ze vergeten de reiziger die op het perron staat te blauwbekken helemaal zijn vergeten.'
Dit artikel is vooral inzichtgevend en de moeite waard om in zijn geheel te lezen omdat de problemen zo herkenbaar zijn, kenmerkend en illustratief voor veel frustratie en klachten zoals die in recente jaren alom op vele werkvloeren gehoord kan worden. NS- en ProRailpersoneel is het van hogerhand verboden met de pers te spreken (in ons vrije land?). Twee NS- en twee ProRail-medewerkers doen dit toch en weten in dit stukje de problemen haarfijn te fileren, te benoemen en uit de doeken doen.
Om te beginnen is daar de weinig logische kunstgreep van de splitsing naar spoorgebruiker en spoorbeheerder. Vervolgens worden beide bedrijven zodanig georganiseerd en geprotocolleerd en procedures zodanig ontworpen dat men op de werkvloer steeds minder beslissingsbevoegdheid en mogelijkheid tot handelen en reageren op zich onverwacht voordoende situaties heeft.
Nu heeft het personeel het gevoel de elementen met één hand op de rug te moeten bestrijden. Altijd een stap te laat omdat over ieder besluit eerst overlegd moet worden met een clubje theoretici in Utrecht. Wij hebben geen enkele vrijheid meer om te improviseren, zegt eigenlijk iedere medewerker van zowel NS als ProRail. Voor de splitsing was het spoor lokaal georganiseerd. Machinisten, perronopzichters en lokale treindienst- en verkeersleiders vormden letterlijk een drie-eenheid. Zij stonden rechtstreeks met elkaar in contact en konden samen overzien welke trajecten in hun regio nog bereden konden worden.
Mogelijkheden en bevoegdheden van enig gewicht zijn nu omhoog gedelegeerd naar de oude en nieuwe managementlagen. De stichting Beroepseer maakt regelmatig gewag van deze tendens die de zin en het enthousiasme van veel werkers op de vloer frustreert en ondermijnt. Het lijkt in de afgelopen jaren bedrijfs- en management-cultuur geworden te zijn dat ondernemingen tot het speeltje van managers zijn verworden waarmee zij al spelend moeten bewijzen hun bonus al dan niet verdiend te hebben. Of dat in een nutsbedrijf van een dergelijk algemeen belang als de spoorwegen ook zo zou moeten functioneren lijkt een beetje een kwestie van politieke stellingname. Ik vind in ieder geval van niet.
Verder vraag ik me af of politici, management-guru's en andere deskundigen de komende tijd nog enige lering uit deze openbare casus en dit voorbeeld van een fikse kloof tussen theorie en praktijk gaan trekken. We wachten maar weer eens af of de commissies van wijze lieden iets zinnigs te melden zullen hebben en het spoor zelf niet bijster zijn geraakt.
De ironie van het verhaal is natuurlijk dat in nadrukkelijke pogingen arbeidsinspanningen te rationaliseren het er in de praktijk steeds irrationeler aan toe kan gaan.
Het kan verkeren zei ons aller Brederoo reeds, maar zie dat een stelletje gedreven managers of politici maar eens wijs te maken.
P.S. Wat mij betreft mag 'systeemautisten' het woord van 2012 worden; we hebben er tenslotte meer dan genoeg van zoals de reiziger onlangs weer eens mocht ervaren!
No comments:
Post a Comment