Banaliteit op twee benen

Op de lagere school was ik uitermate geboeid door het vak Geschiedenis en speciaal door de Tweede Wereldoorlog of althans een aantal aspecten daarvan. Die interesse ging zover dat ik als tien- en elfjarig jochie dagelijks de krant afspeurde naar verslaggeving van en commentaren op het destijds gevoerde proces tegen Adolf Eichman om dat van A tot Z en in detail tot mij te nemen. Ik gold, in mijn omgeving, dan ook een beetje als een expert in het onderwerp en bedacht pas heel veel later dat dat weleens een vrij ongebruikelijke en/of merkwaardige belangstelling voor een jochie van die leeftijd zou kunnen zijn.

Wanneer we de motieven van Eichman proberen te doorgronden en te duiden komen we al snel uit op het commentaar en de filosofie van Hannah Arendt en het bekende experiment van Stanley Milgram. Dat levert dan gewoonlijk een wat onthutsend mens- en wereldbeeld op waarin beschaving en medemenselijkheid een wel heel dun laagje vernis lijkt te zijn dat zich door een wat autoritaire houding en een beroep op gehoorzaamheid en blindelingse volgzaamheid zonder al te veel moeite weg laat poetsen.

Rutger Bregman wil hier in dit stuk in de Correspondent toch wel enige stevige kanttekeningen bij plaatsen om te betogen dat we op twee benen staan en/of lopen en het heus niet alleen met dat ene been hoeven te doen dat in dit verband altijd maar weer 'in the picture' komt.

Daar zou Godfried Bomans wellicht genoegen mee genomen hebben; voor Rutger (en trouwens ook voor mij) is één zo'n been toch echt niet voldoende.