Het bestaan van het Nederlands Dagblad was mij tot vandaag onbekend en dat zou nog zo zijn als ik zojuist niet even naar prof. Jacob Klapwijk (zie vorig stukje) gegoogled zou hebben.
Zo kwam ik dus op de site van het Nederlands (Christelijk betrokken) Dagblad terecht en daar trok het volgende artikel mijn aandacht: Menslievende mensen doen het beter.
Wat een prachtig medium kan dit internet of wereldwijde web toch soms zijn.
De vraag of onze genen onbaatzuchtig dan wel zelfzuchtig zouden zijn wordt de laatste tijd in allerlei kringen en op velerlei niveaus gehoord en bediscussiëerd en zo hoort het natuurlijk ook in het Darwinjaar.
Een mooier eerbetoon kon Darwin toch nauwelijks ten deel vallen.
De kwestie raakt ook alle aspecten van ons bestaan variërend van onze intieme relaties, familiebanden, de omgang met elkaar in de buurt, op straat en op het werk tot hoe we onze samenleving en organisaties vormgeven, onze politieke ideeën, het ongebreidelde vrije marktdenken en bv. de actuele ophef over excessieve bonussen.
En dan wil ik alsof het nog niet ingewikkeld genoeg is in de heersende discussies ook nog eens enkele opmerkingen kwijt en naar wat relevante links verwijzen.
Mijn kanttekeningen:
- De evolutietheorie beoogt natuurlijk een veklaringsmodel te zijn, descriptief ofwel een beschrijving van wat we menen te zien en te weten.
Bij nagenoeg elk mensbeeld hebben we echter sterk de neiging er een normatieve draai aan te geven en er een descriptief model van te maken; dan laten wij het (verklarings)model dus ons de wet voorschrijven.
Dat mag in discussies van deze aard toch op zijn minst enige verbazing wekken als je ziet hoe wij ons gewoonlijk laten voorstaan op onze moraliteit en vrije wil.
- Een andere veel voorkomende valkuil in discussies van deze aard is de vraag of het glas half vol danwel half leeg zou zijn.
Een dergelijke voorstelling van zaken is natuurlijk een uitermate drollige drogreden, want een glas dat halfvol is uiteraard ook half leeg (pas als de onderste helft leeg lijkt en de bovenste vol ga ik er gek van opkijken).
Of het glas nu voor 25% of voor 75% zou natuurlijk wel een zinnige vraag kunnen zijn.
En in de vraag naar onze genen zou ik denken dat ze ons tot zowel zelfzuchtig als onbaatzuchtig gedrag kunnen aanzetten maar de vraag moet zijn: wanneer wat in welke mate en onder welke omstandigheden ons tot bepaald gedrag predispositoneert en hoe we deze kennis vervolgens kunnen aanwenden om een wenselijke samenleving te creëren of te bevorderen.
En deze vragen lijken mij op een juiste wijze gesteld en behandeld in het boek Loneliness van John T. Cacioppo en William Patrick.
- Op de vraag naar hoe we in elkaar zitten en wat ons te doen staat in deze wereld zal nooit een sluitend antwoord komen (het onderscheid tussen convergente en divergente vragen), maar we moeten wel blijven zoeken en blijven vragen.
Alleen dwazen menen de antwoorden op alle vragen te weten en dat zal voorlopig helaas wel zo blijven.
Een paar relevante links:
- Een lezing van Jan Van Hooff over Goedzak en het overleven van de sterkste
Met de stelling dat onze moraliteit een evolutionaire grondslag heeft en dat altruïsme, onbaatzuchtigheid en dienstbaarheid mede ons succes als soort bepalen.
- Als het er om gaat om wat inzicht te krijgen in de 'condition humaine' en de wat diepere aard van ons wezen, onze mogelijkheden, onze behoeften en drijfveren zijn er voor mij twee boeken die eruit springen en ik en ieder aan zou willen raden:
het door mij reeds eerder genoemde boek over de Human Givens
en uiteraard het prachtige boek Loneliness van John T. Cacioppo en William Patrick met de ondertitel: Human Nature and the Need for Social Connection.
Hoewel dit boek ook duidelijk een evolutionaire onderbouwing geeft is het toch vanuit een omvattender perspectief geschreven en behandelt het ook uitgebreid neurologische en psychologische bevindingen en aspecten.
Dick.
No comments:
Post a Comment