De maakbare mens (1)

Een kind is als een wit papier,
Dus let op dit onnoozel dier;
Want zoo daar iemand kwaad inprent,
Zoo is dat edel wit geschend.

Aldus rijmelde vadertje Cats enkele wijze en prudente strofen bijeen ter lering ende vermaak van de ganse natie.

De Engelse filosoof John Locke publiceerde in 1689 zijn belangrijkste werk: An Essay Concerning Human Understanding.
Hij werkte hier al sinds 1671 aan en schreef het leeuwendeel ervan in Nederlanden waar hij van 1683 tot 1688 domicilie koos. Hierin poneert hij de tabula rasa, the blank slate of het onbeschreven blad als antropologisch uitgangspunt en neemt daarmee een uitgesproken stelling in in het zgn. nature-nurture-debat.



De vraag naar wat we van nature meegekregen hebben en wat we aangeleerd en aangeleund hebben gekregen is schier onvermijdelijk daar waar de mens weleens over zichzelf nadenkt. En die vraag steekt dan ook telkens in allerlei vormen de kop op en zal dat ook ws. altijd wel blijven doen.
Het geeft in ieder geval stof tot nadenken en heeft aanleiding gegeven tot vele verhitte debatten en boute stellingnamen.

De behavioristen mogen zeker tot voorvechters van de nurture- of maakbaarheidsgedachte gerekend worden.
Dat geldt in ieder geval voor ene Watson getuige het volgende citaat:

Geef mij een stuk of twaalf gezonde kinderen, goed gevormd, en een door mij zelf bepaalde wereld om ze groot te brengen en ik garandeer u dat ik elk ervan, wie u maar wil, kan trainen om, welk specialist ik maar zou kiezen te worden - dokter, advocaat, kunstenaar, winkelchef, ja zelfs bedelaar en dief, ongeacht zijn talenten, neigingen, tendenties, vermogens, roepingen, en het ras van voorouders.

Het behaviorisme groeide uit tot een van de belangrijkste en invloedrijkste stromingen binnen de psychologie. Enerzijds was er als uitgangspunt deze ultieme maakbaarheidsgedachte van Watson, die in de theorievorming niet geheel onomstreden of zonder enige nuancering en haken en ogen bleef, zoals de geïnteresseerde vorser uit de Wiki-entries Behaviorism en Radical behaviorism zou kunnen opmaken.
Anderzijds is het kindje van het behaviorisme, namelijk de gedragstherapie , tot alle hoeken van de psychologie en de samenleving doorgedrongen.
En is met name in de residentiële zorg, geestelijke gezondsheidszorg en de verwante opleidingen een niet te vermijden onderwerp en leerstuk geworden.

Onder de verklaarde tegenstanders van de aannamen en uitgangspunten van het behaviorisme is Noam Chomsky een van de belangrijkste en invloedrijkste figuren geweest.

volgende>