Helderheid, tax(aties) en het Zwitserlevengevoel

Van het kennisgebied dat wel als ‘economie’ aangeduid wordt heb ik niet zo gek veel kaas gegeten. Van de ‘financiële constructies en regelingen’ achter, onder en om die economie heen, begrijp ik vaak nog minder. Toen Bush een aantal jaren geleden aankondigde een private bank te zullen redden, verbaasde mij dat ten zeerste. Het kwam me voor alsof hij van z’n geloof gevallen was omdat het tegen alle principes in leek te gaan die hij altijd, in zijn populistische Jip-en-Janneke-taal, verkondigde. Ook een regering met de VVD die een bank nationaliseert doet mij weer eens op mijn achterhoofd krabben. Waren Mark Rutte en zijn partij dan niet van de terugtredende overheid die ons nu eenmaal toch niet allemaal gelukkig kan maken? Moesten we, ondanks het feit dat oud-minister Zalm nu die andere staatsbank runt, het dan niet allemaal zoveel mogelijk zelf weten te redden en zelf onze broek ophouden? Nu hoorde ik vandaag in het tv-programma Buitenhof Jeroen Dijsselbloem geïnterviewed worden over de recente overname door de staat van SNS Reaal. En ik begreep zowaar alles wat hij zei. Eindelijk eens een minister van financiën die ik ook kan volgen en voor mij heldere taal spreekt. Dat is even wennen maar het beviel me wel. De interviewster moest er blijkbaar ook nog wat aan wennen aan zoveel helderheid want ze bleef soms vragen herhalen in plaats van in te gaan op wat Dijsselbloem te vertellen had. Ik ben niet razend enthousiast over deze paarse regering maar als het zo door gaat wel op onze nieuwe minister van de centen. Nu ben ik benieuwd of minister Dijsselbloem eenzelfde doortastendheid aan de dag zal leggen inzake het Nederlandse belastingbeleid. Vanaf de 70-er jaren hebben verantwoordelijke politici, om multinationals en buitenlandse bedrijven aan te trekken, willens en wetens een bepaald belastingklimaat geschapen dat ons land aantrekkelijk zou moeten maken voor dergelijke bedrijven en hen een soort 'Zwitserlevengevoel'zou moeten bezorgen. Dat heeft effect gesorteerd en inmiddels geldt Nederland dus als belastingparadijs voor een groot aantal firma’s die naar hun aard meer op hebben met grotere winsten dan met belastingmoraal. En daarmee schieten we dus volgens het heilige principe van de marktwerking onder de duiven van andere overheden die daardoor miljarden aan inkomsten mislopen. Een extra duwtje in de goede richting voor terugtredende overheden? Als een zakenbank zich met dergelijke laaielichterij inlaat, spreken we er terecht schande van. Laat onze minister hier ook maar klare taal spreken, zou ik denken en hopen. UIt artikeltje van Bloomberg News in 360 Magazine nr. 26:

Aangetrokken door het soepele beleid van Nederland en zijn uitgebreide netwerk van belastingverdragen hebben bedrijven als Yahoo, Google, Merck en Dell hun winsten via het land naar diverse belastingparadijzen weggesluisd. Gebruikmakend van methoden als de Dutch Sandwich hebben multinationale ondernemingen in 2010 maar liefst 10,2 biljoen euro via 14.300 Nederlandse speciale financiële eenheden laten lopen, aldus De Nederlandse Bank. Zulke ‘eenheden’ bestaan vaak alleen op papier, en dat is wettelijk toegestaan. De 27 lidstaten van de Euroese Unie hadden in het tweede kwartaal van 2012 volgens Eurostat, het Europese bureau voor de statistiek, een gezamelijk begrotingstekort van 519,5 miljard euro op jaarbasis. In reactie daarop heeft Spanje de lerarensalarissen gekort en bezuinigt Griekenland op financiering van ziekenhuizen en geneesmiddelen. Nederland heeft een begrotingstekort van 24,9 miljard euro. ‘Regeringen over de hele wereld moeten bezuinigen, en tegelijkertijd ontduiken multinationale ondernemingen de belastingen’, zegt Arnold Merkies, een Nederlands parlementslid voor de Socialistische Partij. Merkies heeft onlangs vragen gesteld aan de staatssecretaris van Financién over de rol van Nederland bij het mogelijk maken van de door Google gehanteerde strategie om belastingen te ontduiken, nadat Bloomberg News in december had bekendgemaakt dat de firma in 2011 bijna tien miljard dollar via een Nederlandse brievenbusmaatschappij naar Bermuda had gesluisd. Door de manoeuvre viel de wereldwijde belastingrekening van Google dat jaar twee miljard dollar lager uit. ‘Wij zijn de schakel met de diverse belastingparadijzen’, zegt Merkies. ‘We vervullen een schadelijke rol en hebben een verantwoordelijkheid jegens de rest van de wereld.’

Goed idee, lijkt me, om daar eens een eind aan te maken. Ook als dat 3500 banen minder in de regio Amsterdam zou betekenen. Belastingontduiking zou de EU jaarlijks één biljoen euro kosten; en over welke crisis spreken we dan? In de Volkskrant van zaterdag lees ik over de man die de SNS Reaal in die precaire positie bracht dat wij ons gezamelijk de bank moesten toeëigenen (want de SNS bank schijnt nu van ons allen te zijn tegen de somma van 220 euro p.p.), onder de kop:

Het gezicht van de grootheidswaanzin Profiel Sjoerd van Keulen Tot 2009 zwaaide de politicoloog de scepter bij SNS Reaal. Hij wilde niet de politiek in. Want, zei hij: ‘Ik wil te veel en ben te snel.’

Doet me zomaar sterk denken aan de reclamespotjes over het ‘Zwitserlevengevoel’. We kunnen toch niet teveel van dat soort snelle jongens en hoogvliegers hebben en moesten die zaken- of investeringsbanken maar heel snel scheiden van de spaar- of depositobanken. Dan liever richting shariabanking maar dan natuurlijk wel volgens onze eigen verlichte opvatting van de sharia. Wat zou ene Wilders daarvan denken en tweeten?