Onze harde schijf

De computermetafoor voor het menselijk brein en het menselijk functioneren heeft zich in relatief korte tijd behoorlijk stevig genesteld in ons collectieve bewustzijn en het dagelijks spraakgebruik. Je kunt tegenwoordig nagenoeg iedereen weleens naar zijn of haar geheugen of andere mentale vermogens horen verwijzen als diens harde schijf.
Niemand kijkt meer vreemd op van uitspraken in de trant van: mijn harde schijf raakt nu een beetje vol ...; iedereen lijkt dan zondermeer te begrijpen wat daarmee bedoeld wordt.



Nu wordt die metafoor van de harde schijf ook nog al eens wat slordig gebruikt.
De harde schijf wordt er dan te hooi en te gras bijgesleept en lijkt zo'n beetje voor alle mentale activiteit gebruikt te worden. In ieder geval worden aandacht of bewustzijnsinhoud van het moment, korte termijngeheugen en lange termijngeheugen dan vaak achteloos en terloops op een hoop gegooid. (We moeten toch een beetje doorgaan en opschieten, nietwaar?, en tijd is geld zegt men.)

Maar zoals de meesten van ons wel eens vernomen zullen hebben kent de computer minstens twee onderscheiden soorten geheugen en wel ROM en RAM.
(Vooral niet te verwarren met Romulus en Remus, het verhaal over twee wolfskinderen [waar ook weer het nodige over valt te verhalen] opgetekend door Vergilius)



ROM staat voor Read Only Memory en RAM staat voor Random Acces Memory. Dat lijkt dan vooral een conceptueel onderscheid en als zodanig figureert het uiteraard ook in een metafoor.
Aan de computerkant van de vergelijking komt ROM in strikte zin, feitelijk als ingebakken en onveranderlijke geheugeninhoud, maar nauwelijks voor. Voor de computermetafoor voor het geheugen lijkt het dan ook zinniger om eerder naar het onderscheid tussen vluchtig (volatile) en niet-vluchtig (non-volatile) geheugen te kijken.

Die harde schijf waar wij tegenwoordig zo vaak naar verwijzen valt evenals het nieuwere flashgeheugen onder de categorie niet-vluchtig geheugen. Zo zien we telkens nieuwere vormen van geheugenopslag.
Die harde schijf in of bij de computer haalt via een bepaalde index/inhoudsopgave een bestand of file op in de exact dezelfde vorm zoals het de laatste keer weggeschreven werd. En in die zin lijkt het toch op wat wij ons geheugen plegen te noemen. Dit zogenaamde niet-vluchtige geheugen van de harde schijf correspondeert dan met wat in geval van de menselijke psyche het lange termijn geheugen heet.
Douwe Draaisma heeft daar vast nog de nodige belangwekkende kanttekeningen bij te maken in bv. het vergeetboek.
Nu heeft die computer ook nog iets dat werkgeheugen heet ... en ja hoor, zowaar ... wij dus ook.



Ons werkgeheugen >>