Met het verhaal van Victor, ook wel bekend als de wilde van Aveyron, kwam ik, als ik me niet vergis, in aanraking ergens in het begin van de Z-opleiding.
Het verhaal van deze Victor staat namelijk te boek als de eerste wetenschappelijk gedocumenteerde casus in een rijtje van bekende wolfskinderen, wilde kinderen of kinderen die opgroeiden zonder menselijk contact.
Het was de jonge franse arts Jean Marc Gaspard Itard, het zojuist aangestelde hoofd van een instituut voor doofstommen, die zich over Victor ontfermde, hem zo mogelijk deel van de mensenwereld wilde maken en daar uitgebreid verslag van deed.
Daarmee, zo werd mij diets gemaakt, werd tevens een belangrijk beginpunt gemarkeerd voor de geïnstitutionaliseerde en wetenschappelijk onderbouwde zwakzinnigenzorg zoals wij die nu kennen.
Zo kom ik dan via het verboden experiment, de wolfskinderen, Mowgli, de welpjes, onderhoudende en intrigerende fictie ... de tragische geschiedenissen van Kaspar, Victor (en vele anderen) toch weer op mijn vak ('t is maar wat je een vak noemt) terecht.
Zoiets viel natuurlijk ook wel te verwachten!
In de tijd dat de ontdekking van Victor wereldkundig werd en de gemoederen van de westerse wereld rond Parijs en verder wat begon bezig te houden waren de bourgeoisie en de civil society, mede onder invloed van denkers als Jean-Jacques Rousseau, nogal gefascineerd door de notie van de nobele wilde en diens vermeende pure onbedorvenheid. Victor kwam wat dat betreft dus als geroepen; hij zal destijds het onderwerp van menige conversatie zijn geweest en aanleiding tot de nodige speculatie hebben gegeven.
Ook over Victor is een speelfilm gemaakt en wel door François Truffaut onder de titel L'enfant sauvage: en dat is 'yes indeed' dan ook de franse term voor 'wolfskind' of 'feral child'.
Over de geschiedenis van Victor van Aveyron zal ik hier niet verder uitweiden. De filmpjes in Wolfskinderen en Secret of the Wild Child vertellen daar meer over dan ik hier zou kunnen doen voor wie er kennis van wil nemen. Verder zijn de bevindingen van Itard zelve zo van het net of het web te plukken zoals in dit geschrift in pdf-vorm.
Wel wil ik nog zo zijdelings doch gaarne nog even de aandacht vestigen op het verloop van de belangstelling voor en de bemoeienis met het leven en het welzijn van Victor en wijzen op een bepaalde, meen ik, ons niet geheel onbekende rolverdeling daarin.
Dat hetgeen Jean Itard voor en met Victor gedaan heeft zondermeer waardering verdient staat, lijkt me, wel buiten kijf en mag ook als een mijlpaal beschouwd worden. Alle lof voor Itard omdat hij niet, zoals destijds zijn collega-deskundigen, Victor simpelweg als een 'idioot' afschreef en wegzette. Dat hij Victor in huis opnam en diens 'opvoeding' zelf ter hand nam. Dat hij daarbij het vermogen tot 'empathie' en 'taal' als criteria voor het 'menszijn' nam getuigt van intelligente doortastendheid. Kortom niets dan lof voor Itard.
Dat Itard na enige tijd teleurgesteld raakte in de vooruitgang van Victor en er na vijf jaar de brui aan dit project gaf, zal de meeste van ons ook niet echt bevreemden. Bij zoveel toewijding en inspanning en dergelijke povere resultaten kunnen we ons daar vast wel iets bij voorstellen en het nodige begrip opbrengen voor Itard.
Maar al die tijd nam madame Guérin toch hoogstwaarschijnlijk het leeuwendeel van de zorg, de opvoeding en het bieden van een warm nest op zich. Zij bleef deze rol voor Victor ook vervullen tot aan zijn dood in 1828.
In de boeken, op het web, in de wikipedia en noem maar op kun je overal op de naam van Jean Itard zoeken om terecht diens verdiensten breed uitgemeten gepresenteerd te krijgen. Die vlieger gaat duidelijk niet op voor madame Guérin die het met wat terloopse vermeldingen in de beschouwingen over Victor en/of Itard moet doen. Wat dat betreft lijkt er maar weinig veranderd.
Voor hier dan even einde verhaal over die 'Wolfskinderen'. Maar we zullen het boek over de vragen die hier oproepen worden wel nooit definitief dicht kunnen slaan om reden dat we er op enig moment alles van zouden weten of begrijpen.
En zal dan ook altijd de vraag zich aan blijven dienen wat de voorwaarden en de factoren zijn die een geslaagde 'enculturatie' en menswording mogelijk maken danwel bevorderen.
Vragen waar opvoeders zich in de praktijk mee geconfronteerd zien, waar pedagogen en andere sociale wetenschappers theoretisch mee plegen te stoeien en hun brood mee verdienen en waar iedereen altijd wel iets van vindt en/of over te vertellen blijkt te hebben.
En met dergelijke vragen kun je vele kanten uit.
Een bepaald smaak- en spraakmakend concept annex richting van onderzoek in deze, dat de afgelopen 50 jaar nogal furore heeft gemaakt, geniet bekendheid onder de naam attachment- of hechtingstheorie.
P.S. Ik kon helaas geen originele afbeelding vinden van de echte madame Guérin.
No comments:
Post a Comment