Dispereert niet; of toch wel?

Om mijn zelfgewekte nieuwsgierigheid toch wat te bevredigen, en ook om een eindje aan het vorige blogje te breien, ben ik nog even op de Roode Steen gaan kijken hoe onze, door de wol geverfde, held er bij zou staan. Wel in de wol dus, hoewel hij geen gebreide broek aan had kwam kwam ie toch wel bijzonder uit de verf. Hij stond er in ieder geval weer gekleurd op. Deze vrome en streng calvinistische mannetjesputter en ijzervreter. 'Veel geschreeuw en weinig wol' is in ieder geval niet de meest toepasselijke uitdrukking wanneer we nog eens napraten over deze koene representant van de VOC-mentaliteit. Onze premier, die in VVD kringen nogal eens geroemd wordt als zijnde 'een echte inspirator', lijkt met zijn voorganger JPB en JPC vooral het credo: 'Niet bij de pakken neerzitten maar handen uit de mouwen en aanpakken' voor ogen te hebben en geen gelegenheid voorbij te willen laten gaan om ons dat telkenmale duidelijk te maken. Hij is dan ook niet zo van de wol, althans niet van die wol waar je een toekomstvisie van zou kunnen breien. Hij is per slot van rekening geen Dream Weaver. Sinds zijn aantreden als Minister-president van dit land werd hem bij voortduring gevraagd zijn visie op het een en ander en met name die op de toekomst van ons land eens helder kenbaar te maken. Dat deed hij deze week dan in de H.J. Schoo-lezing, naar ik begrijp een vast platform voor het liberale (lees VVD) geluid. De krant stond er vol van. Daarin laat de heer Rutte de natie even versteld staan door helemaal uit zijn blote hoofd te vertellen dat het zijn visie is dat je er maar beter geen visie op na kunt houden. Dat, naar ik meen te mogen begrijpen, omdat dat niet zo liberaal (vrijblijvend?) zou zijn en visies weleens niet haalbaar blijken te zijn, wij mensen daarin nogal eens plegen de verkeerde ideeën te omarmen en foute inschattingen te maken enzomeer; kortom daar kun je alleen maar je neus aan stoten. Nee, zegt de liberaal Rutte laten we dan maar liever met JPB en JPC inzien waar onze kracht ligt en de handen uit de mouwen steken en gewoon stevig aanpakken want we doen het zo slecht nog niet. Maar hoe dan? Hoe doen gewone spelende burgers dat en wat moeten ze dan aanpakken als er niet voldoende werk is en de handel stagneert? Ja, dat hoe, daar zullen we het nog verder over hebben en de regering zal nog wel wat meer plannetjes bedenken. Maar er moet wel ook verder bezuinigd worden want we hebben op te grote voet geleefd. En jullie moeten vooral meer zelf gaan doen, aldus Rutte, want de regering kan dat natuurlijk niet allemaal en bezuinigen en ......? We moeten het nu dus zelf gaan doen. Nu is zelfredzaamheid natuurlijk een mooi en nastrevenswaardig doel, maar ik betwijfel of iedereen dat in gelijke mate zal bereiken en het lijkt me toch iets van een visie vragen hoe die verschillen dan te waarderen en hoe daar mee om te gaan. Daarbij lijkt volledige en absolute zelfredzaamheid me onmogelijk en zelfs onwenselijk; we hebben elkaar toch altijd nodig en zullen het met elkaar moeten doen als we iets van enige waarde tot stand willen brengen. Rutte schijnt inmiddels ook wel de doe-het-zelfpremier genoemd te worden. In de VK zag ik een cartoon van Bas van de Schot waarin hij Rutte, de inspirator laat zeggen: I DON'T HAVE A DREAM. En volgens zijn nieuwe politieke bondgenoot Samson was het: 'een mooi verhaal'. Wie, o wie is er nog op zoek naar ambitieuze politiek leiders zonder visie? In het management van de BV Nederland hebben we er nog wel een paar. En die zijn de wanhoop nog niet nabij en willen nog wel een paar quasi-opbeurende verhaaltjes te vertellen. Bovenstaande is uiteraard een licht ironisch en deels gechargeerd commentaar op die lezing door Rutte, mogelijk gemaakt mede dankzij door de media opgeklopte verwachtingen hierover. Voor de volledigheid moet ik even vermelden dat Rutte wel 'een visie als perspectief voor mensen' zou weten te waarderen. Welk perspectief dat in zijn ogen dan zou kunnen zijn bleef zowel de pers als mij onduidelijk. Verder waarschuwt hij, wat mij betreft zeer terecht, voor het al te naïeve geloof in een of de 'quick-fix'; maar de eenzijdige boodschappen van vergaande privatisering en terugtrekkende overheid, van de immer zaligmakende marktwerking en allemaal een nieuwe auto kopen om de economische crisis te bezweren lijken toch ook vaak iets te hebben van zo'n quick-fix of soortgelijk wondermiddel van het type one-size-fits-all. Ook uit de krant vernam ik dat Ronald Coase overleden is op 102-jarige leeftijd. Coase was, naar eigen zeggen, een 'toevallige' econoom en won als zodanig in 1991 de Nobelprijs voor de Economie. Hij bestreed en verafschuwde het modellen- en cijfertjes-fetisjisme in de economische wetenschap en wilde economische kennis benaderen als een empirische wetenschap van het gewone leven, van en voor echte ondernemers en bedrijven. Ik lees in de column van Sheila Sitalsing dat hij plannen had voor een nieuw wetenschappelijk tjdschrift onder de naam Man and the Economy. Maar dat iets dergelijks wellicht nog door zijn volgelingen en medestanders gerealiseerd zou kunnen worden.

Er is de post-autistic economics beweging - een groep die terug wil naar economie als sociale wetenschap en die zich ontworstelen aan het model zonder praktische relevantie.

Daar lijkt me toch enige visie en de nodige common-sense aan ten grondslag liggen. Zou zoiets misschien in de buurt komen van de visie waar Rutte zo naarstig naar op zoek lijkt te zijn en die hij maar niet kan vinden of verwoorden? P.S. Zie ook de hilarische reactie van VK - de Speld