Één van die vele bekende uitspraken van Albert Einstein, die toch een beetje geldt als de proto-typische hoog-intelligente wetenschapper bij uitstek, luidt:
Twee dingen zijn oneindig, het universum, en menselijke domheid. Maar van het universum weet ik het nog niet helemaal zeker…Alles kent zo zijn grenzen; dat geldt dus ook voor de menselijke ratio, de wetenschap en wat die beiden zoal vermogen. In mijn lekencommentaar, zoals her en der op dit blog gegeven op het niet zelden ongebreideld, kritiekloos en/of naïef vertrouwen in de alwetendheid en de almacht van de wetenschap, heb ik geprobeerd iets van die grenzen zichtbaar te maken alsook van de noodzaak en de waarde van gerede twijfel.
Ik hoop ook duidelijk gemaakt te hebben dat ik niets tegen wetenschap als zodanig heb en zelfs meen dat we onmogelijk nog zonder zouden kunnen (overleven). Hierbij hoeven we maar aan bijvoorbeeld het wereldvoedselvraagstuk of de milieuproblematiek te denken om daar terdege van doordrongen te raken.
Daarbij is wetenschap per slot van rekening ook gewoon een (logisch) uitvloeisel van het gezonde verstand (rationaliteit), de verbeelding en onze aangeboren nieuwsgierigheid.
Een belangrijk en telkens weer in het oog springend onderscheid en tevens overeenkomst in de diversiteit van wetenschappen is die tussen de natuurwetenschappen en de sociale wetenschappen.
Daarbij wordt dan nogal eens het beeld geschilderd of opgeroepen van harde of exacte wetenschap versus softe of speculatieve wetenschap, waarbij die eerste dan voor wezenlijk resultaat en echte vooruitgang staat en die laatste toch vaak het aureooltje krijgt van wat gerommel in de marge over onnutte of minder belangwekkende zaken.Ik kijk daar toch iets anders tegenaan. Het onderscheid vind ik, in navolging van Dithey, overigens wel heel wezenlijk. Tegenwoordig spreken we nauwelijks nog van geesteswetenschappen maar eerder van sociale wetenschappen. De dichotomie blijft, meen ik, in de grond dezelfde. Mij lijkt het toch klip en klaar dat onze fysieke werkelijkheid een fundamenteel andere is dan onze sociale en sociaal geconstrueerde werkelijkheid en ze derhalve aan verschillende wetmatigheden en regels zullen beantwoorden en onderscheiden manifestaties, patronen danwel ontwikkelingsgang zullen laten zien.
De natuurwetenschap levert ons natuurlijk heel interessante bevindingen en technologie op. En als je kijkt naar hoe Robbert Dijkgraaf uitlegt wat er te zien en te beleven valt wanneer we onze blik één kant op naar het allerkleinste richten of je leest iets over de missie van de ruimtetelescoop Gaia (nee, niet het meervoud van gajes en ook niet die nieuwe plaats bij Porto waar de port gebotteld en verscheept werd maar verwijzend naar die oermoeder uit de mythologie) en wat we hopen te zien en te ontdekken wanneer we onze blik de andere kant op en de ruimte in richten, dan lijkt de natuurwetenschap toch ook wel heel spannend te kunnen zijn.
Dat geldt vanwege de vaak hooggespannen beloften en/of verwachtingen in zekere zin ook voor de medische wetenschap en momenteel zeker voor het onderdeel neurowetenschap. Dan begeven we ons al een beetje op het snijvlak van natuur- en menswetenschappen.
Mijn interesse wordt om een aantal redenen, die mijzelf ook niet altijd even helder zijn, toch wat vaker getriggerd door vragen die op het terrein van de sociale wetenschappen liggen.Een voor de hand liggende reden is dan mijn werk, waarvan ik pleeg te beweren dat het bij uitstek het object van onderzoek is van en ondersteund en geïnformeerd wordt door de orthopedagogiek.
In tegenstelling tot diverse andere uiteenlopende wetenschappen zul je zelden iets over of vanuit die orthopedagogiek vernemen in de media. Men doet daar geen spectaculaire ontdekkingen en als er iets in het nieuws komt is dat vaak in verband met beschamende toestanden als rond Brandon of Jolanda Venema.
Toch kun je op het WWW of de nieuwe media her en der nog wel een en ander aan vinden met betrekking tot de orthopedagogiek en aanverwante zaken met een wat meer informatieve en constructieve insteek. Het blog van Henk50 met stukjes over opvoeding en psychologie heb ik in dat verband al meerdere malen aangehaald en aanbevolen.
Het afgelopen jaar was daar ook het mooie initiatief van het CCE om een gesprek te organiseren tussen een aantal Hollandse Meesters uit de orthopedagogiek en dat middels het internet voor een ieder toegankelijk te maken. Op dit blog kwam dat ook in verband met weten en wetenschap al eerder aan bod.
Dit najaar werden de individuele leden van het panel ook ieder onderworpen aan een intercollegiaal vragenvuur. Deze werden tot dusver nog niet op de site geplaatst; het werd wel toegezegd, dus daar kijk ik dan nog naar uit.
Ik zou mijn collega’s in onze tak van zorg de geprekken op de site van de Hollandse Meesters alsmede de casussen op de site van het CCE toch nog even van harte willen aanbevelen. Ook daarbij raakt en refereert men meer dan eens aan de wetenschap, maar als het goed is dan wel telkens op het snijvlak van en binnen het spanningsveld van de theorie en de praktijk. En naar we mogen hopen met wat kritisch vermogen en een flinke dosis gezond verstand want juist in de zorg lopen we er nogal eens tegenaan dat het leven vaak sterker blijkt dan de leer.
Weet of begrijp ik nu dan meer dan toen ik onlangs de vraag stelde: Wetenschap; wat is dat dan …? Dat kan ik nu echt niet zeggen. Toch was dit wel even het laatste blogje in deze serie. Het onderwerp wetenschap zal in allerlei vormen en gedaanten vast nog regelmatig de kop opsteken op dit blog.
Dan loopt ook dit jaar weer ten einde. Weer tijd om terug te blikken, vooruit te kijken en voor weer wat goede voornemens, al dan niet wetenschappelijk doorwrocht of verantwoord. Be my guest!
Wat hier aan vooraf ging:
Wetenschap; wat is dan …?
Wetenschap; zeker weten? (2)
Wetenschap; anything goes? (3)
Wetenschap, middel en/of doel (4)
Wetenschap; alfa versus beta? (5)
Wetenschappen; een heel gamma aan ..(6)
Wetenschappelijke waarheden; zeker weten of eerder wat sleets? (7)
Wetenschap; maakt het ook wijs of gelukkig? (8)
Wetenschap; hoe ver reikt onze kennis dan? (9)
No comments:
Post a Comment