Tussen “…” (10) Nelson Mandela (1918-2013)

De wereld nam deze week afscheid van een gevierd man, Nelson Mandela. Hij werd ook wel Madiba genoemd. Hij leefde van 1918 tot 2013. Overmorgen wordt hij begraven.


Kees Broere begon zijn in memoriam op de voorpagina van de Volkskrant van 6 december met:

De wereld heeft haar Betere Ik verloren.

en eindigde met de zin:

Hij laat een vrouw, kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen en zeven miljard vrienden na.

Dat lijkt inderdaad wel het geval en de hele wereld schijnt hem nu op handen te dragen en in het hart te willen sluiten.
Toen ik een tiener was, werd hij nog door de meeste mensen op diezelfde wereld als een terrorist gezien en bestempeld. Ook in ons land, al schijnt dat nu welhaast ondenkbaar.
Het kan verkeren!
Inmiddels hebben we hem dus zo’n beetje verheven tot stem van ons collectieve geweten of boegbeeld van ons morele kompas.
God’s vervanger op aarde? luidde zelfs een krantenkop.
Dat vraagt natuurlijk om enige relativering en die kwam er ook in de diverse commentaren; hij was ook een vechtersbaasje en een vasthoudend en slim strateeg. Ook gewoon maar een mens maar toch ook, en bepaald niet zonder reden, een symbool van wijsheid en menselijke waardigheid van het kaliber Ghandi, Martin Luther King en wat mij betreft zou de Daila Lama ook wel in dat lijstje passen. We hebben blijkbaar behoefte aan dergelijke voorbeeldige helden! Je kunt daar uiteraard aan toe voegen wie je wilt, Boeddha, Socrates of Jezus om maar eens een paar namen te noemen. Personificaties van idealen en vormen van menselijkheid die ons soms bovenmenselijk toeschijnen.

Wat zouden we zonder hen moeten beginnen?

Dat zoveel mensen Mandela, als icoon van vrijheid, vrede en verzoening nu zo uitbundig lof toezwaaien en eer bewijzen heeft misschien ook wel iets hoopgevends. Nu ook hij de pijp aan Maarten heeft gegeven kunnen we namelijk twee dingen doen: of op de volgende morele held cq. boegbeeld gaan zitten wachten (of verkiezingen gaan houden; EndeMol en consorten weten daar vast wel raad mee) of zelf die handschoen op pakken en te proberen de ‘idealen’ of ‘moral values’ die Mandela voorstond te verwerkelijken of dichterbij te brengen.
En als je dan met zovelen, waaronder zoveel invloedrijke figuren, bent moet daar toch iets van te maken zijn, nietwaar?


Daartoe dan nog maar enkele tussen “...”’s van Nelson Mandela:

Ik leerde dat moed niet de afwezigheid is van angst, maar het overwinnen ervan. De dappere man is niet hij die niet bang is, maar hij die de angst overwint.

Ik ben geen heilige, tenzij je een heilige ziet als een zondaar die maar blijft proberen.

De grootste roem in het leven ligt niet in het nooit vallen, maar in het telkens weer opstaan.

Toen ik uit de gevangenis wandelde, richting de poort die me mijn vrijheid bood, wist ik dat ik mijn bitterheid en haat achter mij moest laten. Anders zou ik nog steeds gevangen zijn

Niemand wordt geboren met de haat voor een andere huidskleur, achtergrond of religie. Mensen worden geleerd om te haten, en als ze dat kunnen leren, kunnen ze ook leren om lief te hebben. Want liefde voelt namelijk veel natuurlijker aan dan haat.

What counts in life is not the mere fact that we have lived. It is what difference we have made to the lives of others that will determine the significance of the life we lead.

A fundamental concern for others in our individual and community lives would go a long way in making the world the better place we so passionately dreamt of.