Die marktwerking blijkt soms op wat mysterieuzere of in ieder geval minder transparante wijze te werken dan de apologeten ervan ons meestal wilen doen geloven.
Een mooi staaltje daarvan is de plotse ophef in het nieuws over de eerste uitkomsten van het experiment 'marktwerking in de tandartszorg'. Onze minister van Tabak gaf als experiment voor drie jaar de tarieven in die tak van zorg vrij.
Dat zou concurrentie en dalende prijzen tot gevolg hebben, de keuzevrijheid van de patiënt vergroten en innovatie stimuleren.
Nu blijkt na een half jaar uit de gegevens van de eerste drie maanden dat de prijzen gestegen zijn. Rara.. hoe kan dat nou toch? Er gaan in de politiek en elders dan uiteraard direct stemmen op om het experiment per direct te staken.
Gisteravond hoorde ik de betreffende minister in Nieuwsuur betogen dat dat niet verstandig zou zijn op grond van de cijfers over drie maanden en bovendien zou de overheid zich zo niet betrouwbaar tonen tegenover de deelnemende partijen in het experiment.
Dat lijken mij geldige argumenten daar heeft ze natuurlijk gelijk in.
Maar als resultaat van het het experiment over een paar maanden niet meer naar haar zin is dan nu, blaast ze het alsnog af. Toont diezelfde overheid zich in dat geval dan wel betrouwbaar?; of is ze gewoon aan het sturen in wat ze eerst zelf als 'vrije markt' en zelfregulerende 'marktwerking' verkoopt en propageert? Het komt mij voor dat het hele verhaal wat rammelt en hier en daar wat interne tegenspraak vertoont.
Maar ik ben dan ook geen fanatieke en ideologische voorstander van consequent doorgevoerde marktwerking in de zorg. Ik zie wel iets in marktwerking waar het bv. de toeleveranciers van zorgmaterialen betreft maar niet waar het de zorg zelf en een minimale beschikbaarheid voor een ieder betreft. Dat lijkt mij nou typisch de zorgtaak van een overheid.
Voor- en tegenstanders van die marktwerking in de zorg zullen naar aanleiding hiervan allerlei argumenten wel weer van stal halen, oppoetsen en in de media ventileren, terwijl de actuele ontwikkelingen daarin gewoon doorzetten.
Een lastig punt in de lopende discussie hierover is dat de argumenten over en weer naar hun aard een nogal hoog NKK-gehalte vertonen.
In de Volkskrant van vandaag worden een aantal mechanismen, die tot de eerdergenoemde prijsstijging geleid zouden hebben, in een FAQ van zes vragen samengevat.
Last Q & A in dat artikeltje:
Wisten we niet van tevoren al dat dit experiment ging mislukken?
Eigenlijk wel. Zorgverzekeraars, patiëntenorganisaties en onderzoekers voorspelden een prijsstijging.
Hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot voorzag een prijsstijging van 6 procent en kreeg gelijk. Minister Schippers ziet nog wel één positieve ontwikkeling: in de afgelopen periode zou de kwaliteitsontwikkeling van de tandheelkunde een impuls hebben gekregen.
Op terreinen waar mensen afhankelijk zijn gaat marktwerking altijd ten koste van de zwaksten.
ReplyDeleteDat geldt ook voor bedrijven als NS en voorheen de PTT. Er wordt geïnvesteerd waar winst kan worden gemaakt ten koste van plekken waar met verlies wordt gedraaid.
Dus investeren in Intercity's ten koste van stoptreinen aan de rand van Nederland, weinig vervoer in de avond en in de weekend en latere postbezorging in dunbevolkte gebieden.
Ja zo werkt dat meestal.
ReplyDeleteDe investeerders verkiezen bijna altijd het opstrijken van snelle winst boven het verlenen van service.
In het sprookje van de vrije markt heet het dat de beste service vanzelf boven komt drijven en vervolgens wint; maar ja dat blijkt en blijft toch vaak een sprookje.