Denken en doen

Wie kent niet het bekende verhaaltje van de duizendpoot?
Dit lopend wondertje eens werd gevraagd hoe hij het toch klaarspeelde om al voortbewegende al die poten in de juiste volgorde en met de goede timing neer te zetten en weer op te tillen voor de volgende beweging.
Wel .. eh .. nou kijk, zei de duizendpoot, zich op het achterhoofd krabbend: ik geloof dat ik altijd eerst dit doe .. en dan dat en dan .. ook nog zus .. en zo .. en hij struikelde en viel en kwam niet meer overeind.



Ja soms werkt het ook bij ons zo; hoe het denken het doen dan toch in de weg kan zitten!
Maar vaak werkt het ook andersom. Neem iets algemeen bekends als autorijden. Bij de eerste rijlessen moesten we overal bij nadenken en bewust de volgorde van de verschillende handelingen memoreren. Handelingen die de meeste mensen daarna onbewust en zonder er verder bij na te denken gewoon automatisch uitvoeren als de situatie daarom vraagt.
(ik zeg hier nadrukkelijk 'de meeste mensen' want zelf moet ik veel van dergelijke dingen nog wel steevast blijven bedenken, maar ja ik ben ook bepaald niet de allerbehendigste)



Denken en doen lijken zo nogal nauw met elkaar verweven en zo is het, denk ik, ook. Zeker waar het ons fysiek bewegen betreft als in sport, dans of martial arts is het onderscheid niet altijd even helder en misschien idealiter ook wel afwezig. (Een dergelijke integrale benadering van 'ons denken en doen' komen we overigens ook vaak in de Oosterse filosofie tegen)
In weer andere gevallen, bv. in de sociale wetenschappen wordt de kloof tussen denken en doen of tussen theorie en praktijk vaak geproblematiseerd of onderwerp van reflectie als in de orthopedagogiek of in kwesties van sociaal-pedagogische aard. (Een dergelijke voornamelijk cerebrale en theoretische benadering van 'ons denken en doen' is meestal onderdeel en onderwerp van de Westerse filosofie die in die zin toch wel eens wat een zeer bedenkelijke bezigheid lijkt te zijn)



Tja, .. 't kan verkeren, wist Brederode ons reeds te vertellen.

Ik meen dat het Wim Sonneveld was die ooit zei: Dat doe je zo helemaal verkeerd; dat moet je laten doen!



Ook in het maatschappelijke- en het leven van alledag wordt de kloof tussen theorie en praktijk nogal eens als erg groot of als niet te overbruggen ervaren en bestempeld. Zo soms ook in dat vak van mij. Terwijl we daarentegen ook vaak dingen doen zonder ons daar echt bewust van te zijn, laat staan bij na te denken; in een toestand die je het tegendeel van mindfulness (als een kip zonder kop) zou kunnen noemen. In een toestand van mindfulness of flow of hoe je het noemen wilt zouden doen en denken nagenoeg samenvallen of in ieder geval niet als een lastige discrepantie ervaren worden. Daarbij valt in biologisch-evolutionaire zin ook nog eens heel goed te beargumenteren dat ons denken (hersenontwikkeling) het gevolg is van ons doen (wijze van voortbewegen).
Om de werkelijkheid niet al teveel geweld aan te doen, dienen we daarbij tevens de rijkgeschakeerde waaier aan mogelijkheden tussen de diverse uitersten in ogenschouw te nemen.



Het ligt dus allemaal nog niet zo simpel met ons denken en doen als sommige lefschoppers ons wel eens willen doen geloven. En ondertussen laten een aantal BNers zich, tegen ruime betaling door een energiebedrijf, lachend voor gek zetten door op de buis steeds maar weer te roeptoeteren: ik zeg DOEN!



Zelf ben ik meer een twijfelaar



Denken en doen schijnen op verschillende manieren en op verscheidene niveaus nauw en soms wat paradoxaal met elkaar verweven. De werkelijkheid lijkt altijd wel vele malen ingewikkelder dan wij hem graag zouden willen zien. Daarom houden er wij allerlei theorieën op na en hanteren we de nodige al dan niet cyclische modellen om er toch nog een beetje chocola van te kunnen maken.
We kunnen nu eenmaal erg slecht tegen onzekerheid.



Het komt me voor dat denken en doen niet goed zonder elkaar kunnen. Althans niet in een menselijke context en dat is, bij mijn weten, nu eenmaal nog altijd de enige context die we kennen.