Dan maar liever even terug naar dat kennen en kunnen. En dan niet met het oog op taalkundige scherpslijperij over wat al dan niet correct Algemeen Beschaafd Nederlands mag heten maar meer in de lijn van het taalanalytische onderscheid tussen knowing-that en knowing-how.
Nu is het niet zo dat we met dat kennen of knowing-that en kunnen of knowing-how twee klip-en-klare, helder en eenduidig te omschrijven activiteiten uit het menselijk repertoire bij de kop (of de staart) hebben. Het leven is toch altijd weer veelvormiger dan de leer.
Neem nou dat kennen. Het maakt toch een enorm verschil of ik het antwoord op een som of een weetjesvraag weet op te dreunen omdat ik toevallig bij de oplossingen achter in het boekje gekeken heb en het juiste antwoord weet te memoreren of dat ik een redelijk comlex wiskundig of andersoortig probleem kan doorzien en daar middels een zinnige verklaring of oplossing blijk van kan geven. Het is het verschil tussen weten als één-op-één benoemen en weten als doorzien, doorvoelen, begrijpen of verklaren van meer ambigue situaties. Dat daar een wereld van verschil tussen kan schuilen is iets waar je je maar beter van bewust kunt zijn en anders wel gauw duidelijk zal worden wanneer je bijvoorbeeld als begeleider met zogeheten autisten van doen krijgt.
En dan dat kunnen. Dat heeft ook al niet zo'n eenduidige betekenis. In principe of onder specifieke omstandigheden iets kunnen doen is bepaald niet hetzelfde als dat onder alle of diverse omstandigheden te kunnen of juist als het er op aan komt je mannetje weten te staan. Het is het verschil tussen kunnen en áánkunnen. Het denken over en het inschatten van dat verschil is een specialitieit van Henk50.
Bovengenoemde voorbeelden van onderscheiden menselijke vaardigheden/activiteiten tonen overigens een sterke familie-overeenkomst met het onderscheid tussen ‘Verstehen und Erklären’.
No comments:
Post a Comment