Onze kresj

'Kresj', aldus gespeld, is typisch zo'n woord dat stamt uit het 'kreatieve eksperiment' van de anti-autoritaire beweging van de jaren zeventig. Het staat niet voor 'crash' (alhoewel?) maar voor 'crèche', zo'n peuter- en kinderbewaarplaats waar men toch meer wil doen dan alleen maar bewaren en oppassen en dus ook iets aan en met de ontwikkeling van het grut wil doen. Zoiets verleidt allicht tot het dromen over 'de nieuwe mens' en overijverige idealistische lieden willen dan weleens uiterst gedreven aan de haal gaan met wilde ideeën over 'de maakbare mens'. Dat blijkt dan niet zelden op een 'idee fixe' uit te lopen en op het creëren van een mensbeeld à la carte.

Gisteravond keek ik met meer dan normale belangstelling naar de 2Doc documantaire 'Onze kresj' van Marije Meerman en haar broer Gregor. Beide filmmakers verbleven zelf als peuter en kleuter op deze Amsterdamse anti-autoritaire crèche.
Het was een vervolg op haar debuutfilm over hoe de kinderen die tijd ervaren hadden en wat er van ze geworden was.
Nu lag de nadruk op de progressieve 'ouders van toen'; wat waren hun motieven en idealen en hoe zien ze op hun handelen destijds terug wat is er van het beoogde doel terechtgekomen? Daarbij was of werd het ook een zoektocht naar hun moeder.

Volgens de aankondiging in de VPRO-gids is het een met humor en compassie gemaakte film geworden, die ook ontroert en dat vind ik ook.

Het, wat mij betreft, meest pregnante en samenvattende commentaar over het uit door de bocht vliegen van de goede en welgemeende intenties van weleer en het verworden van idealen tot ideologie werd gegeven door ene Tineke wanneer ze op de vraag van de documentairemaakster of ze haar moeder als een vrije of bevrijde vrouw zag uiterst weloverwogen antwoordde:

In zekere zin wel maar ik had niet het gevoel dat ze happy was

en op de vraag waarom denk je dat:

Mijn gevoel is dat Hilde, net zomin als ik, .. echt durfde contact te maken met .. hoe ze zich voelde bij wat er feitelijk gebeurde .. dus dat werd bemiddeld door hoe ze vond dat ze zich moest voelen .. en dat had ik ook ..; en dat is .. ik denk dat .. als je werkelijk naar bevrijding toewilt, dan moet je beginnen bij hoe je je werkelijk voelt; maar dat sloegen we over op de een of andere manier

Hoe mooi verwoord; zie daar in een notendop de reden waarom, zoals men wel zegt, een revolutie haar eigen kinderen pleegt te offeren of op te eten en tevens de aanleiding tot heel veel meer menselijk ongemak.

De geïnterviewde, inmiddels wat wijzer geworden, voormalige revolutionairen en radicalen leken zich op sommige momenten toch wel eens iets ongemakkelijk te voelen over en zich lichtelijk te verontschuldigen voor hoe en wat ze ooit dachten.
Toch werd er vooral open en eerlijk teruggekeken op hun gedachtenwereld van toen. Waar men in blinde of politieke radicaliteit doorschoot werd meestentijds allang erkend en verwerkt. Dat men doorgeschoten was in een, ten koste van eigenheid en authenticiteit, afgedwongen vrijheid werd wel unaniem erkend en uitgesproken. Maar zo merkten de meesten op, daar waar wij grote missers maakten de ene kant uit, tegenwoordig schiet men toch wel erg door de andere kant uit in de richting van overbescherming, overregulatie en permanente surveillance.
Dat ben ik dan weer volledig met die ex-radicalen en voormalig revolutionairen eens.

Ik wordt dan toch benieuwd hoe lang we moeten wachten op een even indringende docu over die mallotige en beperkende misstanden van nu?