Mens- en wereldbeelden (2)

‘Mensbeeld’, dat heb ik nou altijd al een mooi woord gevonden.
Ons oude (nou ja, oude..; hij stamt uit 1990 en zelf ben ik dan toch nog altijd iets ouder) Handwoordenboek Hedendaags Nederlands vermeldt het woord overigens niet eens. Daarin wordt hetzelfde begrip onder het woord ‘mensbeschouwing’ gevat. In het Engels moeten ze het met een hele serie aanverwante en elkaar soms wat overlappende aanduidingen doen (zoals: view, image or conception of humanity, human beings or man; of bv.wat puntiger als: human nature) Wanneer we het over mensbeelden hebben gaat dat meestal over een abstractie van dat waarvan we menen dat het ons met (alle?) andere mensen verbindt. Zeg maar de eigenschappen, kenmerken en strevingen die alle of veel mensen gemeen hebben en delen; zoiets als ‘het wezen of de aard van de mens’. Maar ‘de mens’ bestaat niet echt, althans hij valt wat moeilijk aan te wijzen ook al zou je hem overal en nergens tegen kunnen komen. Die zeven miljard en nog wat echte levende mensen van vlees en bloed daarentegen bestaan natuurlijk wel en die zou je in principe allemaal ook nog aan kunnen wijzen of de hand kunnen schudden als je daar de tijd voor had.
Dan hebben we het over die vele mensen die in vele verschillende omstandigheden leven en verkeren. Mensen in alle kleuren en maten, mannen en vrouwen, jonge en oude.
Mensen die door kou en door hitte geplaagd kunnen worden of soms nog erger door anderen geknecht, gediscrimineerd of buitengesloten worden. Velen die sterven of op sterven na dood zijn van de honger en de ellende die oorlog met zich mee brengt, terwijl anderen zich ziek eten, drinken en watdiesmeerzij.
Mensen die nu eens huilen en dan weer lachen. Mensen die bewogen kunnen worden door de volheid en de rijkdom van het leven en mensen die zich gedreven kunnen voelen om van alles en nog wat na te jagen en aan te grijpen om de leegte ervan te ontvluchten. Vele mensen die de wereld d.w.z. zichzelf en de ander en de veelal sociale werkelijkheid op evenzovele manieren ervaren en aldus hun eigen mens- en wereldbeeld vormen. Tja en een mensbeeld en een wereldbeeld houden we er allemaal op na, ongeacht in hoeverre we ons daar van bewust zijn of van bewust willen zijn. Dat is nu eenmaal ‘part and parcel’ van de ‘condition humaine’.