De mens als zingever (9)

… of als zinzoeker?
Dat is mij om het even.

Zo in die tijd dat ik kennis maakte met dat mensbeeld zoals met die vier pijltjes en een lijn loodrecht daarop door Piet de Ruyter in schema gezet (en waar ik nogal gecharmeerd van was), stuitte ik ook ergens op de boektitel: De zingever; met als ondertitel: Een inleiding tot de studie van de mens als betekenend, waarderend en agerend wezen.
Naast dat de naam van auteur te weten Jaap Kruithof mij nogal opviel, wisten ook die titel en ondertitel mijn nieuwsgierigheid wel te wekken. Die titel deed mij ook vermoeden dat de Ruyter hier weleens enige inspiratie uit opgedaan zou kunnen hebben.
Ik heb dat boek (voornamelijk uit en als curiositeit) later ook eens bij een antiquariaat op de kop getikt.

Ik ga hier maar niet echt op de inhoud van dat boek in omdat daar zoveel instaat dat ik dat niet allemaal bevatten en/of onthouden kan. Het staat in ieder geval vol met schema’s; zo’n 86 om precies te zijn. Te beginnen met schema’s van het bekende type S -> R. Het derde en laatste deel van deze vrij omvattende behandeling van het onderwerp draagt dan weer de titel ‘De mens als zingevend wezen’.
Twee fragmenten uit het voorwoord:

Wie elk jaar aan studenten lesgeeft over wijsbegeerte, wordt ertoe gedwongen na te denken over fundamentele problemen. Dit boek is het resultaat van zo’n reflectie; aan de redactie ervan heb ik twee jaar gewerkt.
Nu de tekst gepubliceerd wordt, blijft er bij mij een gevoel van onbehagen achter. De reële mens is complexer dan wat er over hem gezegd wordt in deze studie. In een geschrift de rijkdom van de werkelijkheid adequaat weergeven, is een onmogelijke opgave. Men moet noodgedwongen schematiseren en simplificeren.
….
Door de gedachtegang in een bepaalde ordening te structureren heb ik misschien een impliciete antropologische theorie naar voren geschoven. Wie er een vindt, beschouwe haar als hypothetisch. Het is immers nog te vroeg om een steekhoudende wetenschappelijke leer betreffende de mens op te stellen.

We kunnen nogal wat opvattingen over en kenmerkende typeringen van de mens vinden in diverse wijsgerig of andersoortige antropologische verhandelingen, zoals die uit diverse wetenschappen, en we komen ze uiteraard ook tegen in de gangbare common-sense opvattingen over de mens. Afgezien van dat die mens rechtop pleegt te lopen, met één been in de natuur geworteld lijkt te zijn en met het andere in de cultuur, wel een redelijk en een zedelijk wezen genoemd wordt dat zonder zijn gebruik van taal en gereedschappen hulpeloos verloren zou zijn en zomeer lijkt mij toch onze meest kenmerkende menselijke eigenschap dat we zingevende en zinzoekende wezens zijn.
Vandaar de titel van dit bijna sluitstukje in de reeks over mens- en wereldbeelden!

<< vorige | volgende >>