P.S. Sofa-sofie

Nu we dan hebben mogen vernemen dat we allergisch zijn voor autoriteit, heimelijk lijden aan liefdesverdriet en o zo moeilijk met alles dat maar enigzins afwijkend is om kunnen gaan, luidt de vraag of daar nog iets aan te doen is ofwel: is er nog hoop op genezing?
Om ons over die vraag te kunnen buigen organiseert Filosofie Magazine een avond met de drie Belgische psychiaters onder de gelijknamige titel: Nederland op de sofa.

Op 26 november in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam.
Kaarten alhier verkrijgbaar.

Vlaams-Hollandse sofa-sofie

Filosofie Magazine vroeg drie Vlaamse zielenkenners en/of zielenknijpers om de Nederlandse samenleving eens op de sofa te leggen, waarvan verslag in het septembernummer.


Met het oog op het ideaal van 'zelfkennis' hier wat citaten daaruit voor de landgenoten die dit magazine niet lezen:

Paul Verhaeghe:

In reactie op de maatschappelijke omwentelingen van de zestiger jaren:

Maar zoals wel vaker voorkomt bij maatschappelijke omwentelingen, kwam er een overcorrectie. De Nederlandse uitdrukking 'moet kunnen' geeft heel mooi de paradox weer van 'de bevrijding'. Moet kunnen. Alles wat voorheen verboden was, werd nu verplicht.

Het verdacht maken en ondermijnen van elke vorm van autoriteit doet zich ondermeer sterk voelen in de opvoeding:

Een crisis van de opvoeding is vaak het symptoom van een maatschappij in crisis. En dat is ook wat er in Nederland aan de hand is, stelt Verhaeghe.
'Waar autoriteit verdwijnt, komt er macht voor in de plaats. Onze politieke en economische situatie levert daarvan een gevaarlijke illustratie.'

en

'Een groot probleem hierbij is dat het fundament voor autoriteit weliswaar is weggevallen, maar dat de piramides er nog steeds zijn. Daar zien we hoe autoriteit verdwijnt, en macht ervoor in de plaats komt.We zitten in pirimidale machtsbolwerken. Kijk naar politiek; daar is geen autoriteit, het is pure macht.
Dat wordt nu des te duidelijker als we kijken naar de EU en Griekenland. Het recht van de rijkste die de eisen op tafel legt regeert. En dat is gevaarlijk.'
'Een gevolg hiervan is dat politici en leidinggevenden arrogant worden, en de 'gewone man' onderschatten. Religie en traditie zijn mede verdwenen omdat steeds meer mensen toegang hebben tot opleiding en kennis.'

Om uit dit doodlopende spoor te kunnen geraken bepleit Verhaeghe 'horizintaal georganiseerde autoriteit' en een vorm van politiek gebaseerd op 'deliberatieve raadpleging'. En zijn advies voor Nederland:

Nederland moet naar een andere politiek, die niet meer volledig in dienst staat van de economie, maar terug is in de handen van de mensen.

Tot zover de man van eerder de Identiteit en nu de Autoriteit.
Dan Dirk de Wachter: Hij wist in ons land eerder een gevoelige snaar te raken met zijn Borderline Times.
Zijn nieuwe boek Liefde. Een onmogelijk verlangen? gaat over de wenselijke illusie van ‘de enige ware’ en verbondenheid vinden in het gewone.

De Nederlandse samenleving is een boeiend voorbeeld van die universele drang naar liefde. 'In jullie kleine landje zijn enorm grote verschillen. Enerzijds heb je de VPRO-kijkende, bakfiets-rijdende, grachtengordel-wonende mens, anderzijds de gereformeerde, toch wel streng-denkende mens uit de Bible Belt. Ondanks de verschillen vindt mijn nieuwe boek weerklank bij beide groepen.'

en

Het is een paradox. Liefde bestaatin de dagelijkse gewonigheid, maar wel in haar onwaarschijnlijke schoonheid. De mens is gedoemd tot duurzame hechting, en die vind je als je samen op de bank zit te kijken naar een buitengewoon oninteressant tv-programma, maar je toch uitverkoren voelt omdat je met die ene bent. Waar mensen slecht mee om kunnen gaan is datgeluk in die gewonigheid onvermijdelijk is.
Nederlanders hebben de neiging tegenslagen te ordenen in psychopathologische hokjes en dan die hokjes op te lossen met professionele hulp. Ik stel juist ont-psychiatrisering voor. Tegenslag verbindt mensen vaak meer dan vrolijkheid. In het delen van de kleine verdrietigheden toont zich juist de ware liefde.'

Damiaan Denys borduurt nog wat door op nederland en het abnormale.
In ons land voldoet bijna de helft van de bevolking aan de officiële criteria voor een psychische stoornis (42 van de 100). Dat is volgens Denys niet omdat we opeens allemaal zo gek geworden zijn maar omdat Nederlanders moeite zouden hebben om abnormaliteit te verdragen ofwel met het afwijkende om te gaan.
Maar ja, wat mag dan de norm zijn of heten?
De nieuwe norm is dolelmatigheid en controleerbaarheid geworden; alles moet snel en makkelijk oplosbaar zijn. En we passen die criteria nogal rigide toe.

'Die ontwikkeling naar efficiency zagen we al opkomen in de jaren zestig, waarin we afstand namen van religieuze betekenissystemen en politieke ideologieën in de overtuiging dat wij als individu het centrum van het heelal zijn en alles zelf doen. Die individualisering is alleen maar toegenomen. We zijn allemaal Mark Ruttes geworden: individuen die zichzelf centraal stellen en met een glimlach alles snel en pragmatisch oplossen. Zo ziet de Nederlandse samenleving eruit.'
Wat maakt onze samenleving zo problematisch? Voor Denys is het helder. 'We kunnen niet in een wereld leven zonder dat daar betekenis aan toe is gekend. En omdat we zo geíndividualiseerd zijn moeten we plots zélf betekenis aan de wereld toekennen. Maar dat lukt niet, omdat betekenis het individu overstijgt.

en

Abnormaliteit is een restproduct van onze maatschappij. Het is de stront van onze begrijpelijkheid. Hoe meer normaliteit we vreten, hoe meer abnormaliteit we schijten. We hebben het begrijpelijke verengd tot een smalle strook waarop slechts een minderheid zich wankel staande kan houden. En wie buiten deze functionaliteit valt, die is abnormaal.' We moeten niet onze wenkbrauwen fronsen om de abnormaliteit, concludeert Denys, maar om ons onvermogen om met abnormaliteit om te gaan.

Dat weten we dan ook weer.
Met dank aan de zielendokters van bij onze zuiderburen.

Geloof en vergelding of vergeving?

De reformatie ligt inmiddels al weer een paar eeuwen achter ons en in tegenstelling tot de Amerikanen lijken de Europeanen zich massaal van alles wat met godsdienst van doen heeft, af te wenden.
Maar, zo meldt Peter de Waard vandaag in de Volkskrant:

ruzie om steun aan Grieken is religieus schisma

althans volgens de Franse minister van Economische Zaken.
Het grootste obtakel voor echte eenheid in Europa op dit moment, te weten het Europese budgetaire beleid, is in feite een moderne godsdienstoorlog. Aldus betoogde Emmanuel Macron dinsdag op een bijeenlomst van diplomaten in Berlijn.

De noordelijke lidstaten stellen dat sommige lidstaten hebben gefaald. En daarom is vergelding nodig. Ze zullen daar hun hele verdere bestaan voor moeten boeten.
Aan de andere kant staan de katholieke landen, zoals Frankrijk. Ook die erkennen dat sommige lidstaten hebben gefaald. Maar ze gaan naar de kerken en bidden daar. Dan wordt de schuld vergeven en begint een nieuwe dag.

Een dergelijke tweedeling op grond van, een ogenschijnlijk verlaten, geloof was mij ook al eens opgevallen. Hoewel mijn stem in dit land en alle democratisch gekrakeel waarschijnlijk door niemand gehoord zal worden wil ik toch even duidelijk hebben dat ik, hoewel in een ooit calvinistisch land geboren en getogen, in dit schisma toch voor zeker 70% aan de kant van de zuiderlingen sta. Ik heb het namelijk niet zo op een geloof zonder hoop en liefde!

In het artikel wordt overigens nog gewag gemaakt van onderzoek door Amerikaanse economen waarop Macron zijn uitlatingen baseerde.

Marmolejo

Marmolejo .. nee, dat is niet iets dat ze in Krommenie maken maar een afgelegen, onbeduidend en op het oog slaperig plaatsje in Andalusie. Wij vroegen ons, toen we uit net Córdoba komend hier binnenreden toch ernstig af waarom deze plek in een reis genaamd 'Schatten van Andalusië' opgenomen zou zijn. Wij konden niets beters bedenken dan het op de route lag en er aan de rand van het dorp toevallig een hotel was. Daar ingecheckt en toch maar even een wandelingetje naar het dorp. Daar zagen we, het centrum zoekend, tot onze verrassing wederom vrouwen op z'n Spaansbest uitgedost lopen. Iets feestlijks vermoedend zijn we daar maar eens achteraan gelopen en belandden we aan de start van een processie ter ere van ‘La Virgen de la Cabeza’ ofwel de maagd van het hoofd. Deze show werd hier zeker niet opgevoerd ter- of omwille van de toerist (wij leken op dat moment en op die locatie trouwens de enige twee van dat soort te zijn) maar puur en alleen voor en door de locals zelf die er zeker niet allemaal aan mee deden of acte de prescence gaven, maar degenen die dat wel deden leken dat toch vol overtuiging te doen en het erg naar hun zin te hebben.
Wij genoten er trouwens ook van al schrokken we af en toe wat van het incidentele vuurwerkgeknal. De muziek van vijf verschillende kanten was tot daar aan toe en had toch ook wel iets meeslepends. Andalusische ‘Bij ons in de Jordaan’-muziek met uithalen waar Zwarte Riek en André Hazes zo mee mee hadden kunnen doen of nog iets van hadden kunnen leren; maar dan op z’n spaans uiteraard.
Nadat de stoet vertrok in de richting waar wij vandaan kwamen, zijn wij de andere kant op de hoofd-, winkel- en kerkstraat maar eens gaan bekijken.
Nog even iets gedronken op het dorpsplein waarbij we de stoet die we eerder zagen vertrekken met niet aflatend enthousiasme ook nog even de eindstreep zagen bereiken.

Rebecca Solnit

De naam Rebecca Solnit zei mij tot gisteren nog niets, maar ze schijnt door te gaan voor een 'modern sage' ofwel een eigentijdse wijze. Nu ben ik gewoonlijk wel nieuwsgierig naar wat wijsheid of wijsheden, als ze tenminste een beetje compact en te bevatten zijn, en Solnit blijkt metterdaad zulks met scherpe pen en gulle hand de wereld in te sturen of te strooien. Jelmer Mommers, correspondent Klimaat & Energie van De Correspondent publiceerde gisteren een indringend stuk van haar over klimaatverandering als al dan niet bewuste of geplande vorm van geweld in een vertaling door Menno Grootveld.
Zeer lezens- en overdenkenswaardig.
In een begeleidend stuk, met links naar nog vijf andere essays van haar hand, vertelt Mommers waarom De Correspondent dit stuk meent te moeten brengen en wat er zo geniaal aan de schrijfsels van Solnit zou zijn.
Kort samengevat is dat haar unieke stem waarin het persoonlijke politiek is en andersom, haar open, zoekende en meanderende schrijfstijl en haar absolute afkeer van vage en verhullende taal. En de mooie zin:

Solnit is niet volledig, en toch vertelt ze het hele verhaal

lijkt mij, na wat ik tot dusver van haar las, de spijker wel op de kop te slaan.
Rebecca Solnit profileert zich als een doortastende dame met visie, een open blik en heldere taal. Wat die taal betreft, hier een mooie qoute van haar:

We live and die by words and ideas, and it matters desperately that we get them right.

What if ...

What if money was no object? De belangrijkste vraag in je leven! by Alan Watts

Mooi niet de enige

Oud? De duvel is oud en z'n moer ......
Daarbij vergeleken kom ik toch nog maar net kijken met mijn ... Evenzogoed is het me toch al een poosje duidelijk dat ik meer verleden dan toekomst heb.
Nu las ik in de krant dat ik niet de enige ben die duidelijk over z'n hoogtepunt heen is. Het heelal of de kosmos, iets ouders kunnen we ons toch echt niet voorstellen, blijkt inmiddels ook al op z'n retour te zijn.
Dat universum wordt in de berichtgeving zowaar al vergeleken met een oude man met woordspelingen als:

Vanaf nu gaat het alleen maar bergafwaarts met het geleidelijk ouder wordende heelal. Het heelal is het in feite rustig aan gaan doen en staat op het punt om voor eeuwig in te dutten.

en

.. is op z'n retour. Hij heeft minder fut dan voorheen; minder energie dan een paar miljard jaar geleden. De pit is eruit. Aflopende zaak.

of

Het heelal is onder een dekentje op de bank gaan liggen en slaapt langzaam maar zeker in.

Om dat heelal qua afmetingen en omvang een beetje in (astronomisch) perspectief te zetten, hier nog even The powers of ten:

Waar het de tijd betreft kan ik alleen maar verzuchten: Eeuwigheid is blijkbaar ook niet meer wat het geweest is.
Het is dus echt ooit eens definitief gebeurd met het universum, onze levensader!
Maar nog even geen paniek want Govert Schilling besluit het artikel in de Volkskrant met:

Snel gaat het allemaal niet - het zal duizenden miljarden jaren duren voor de laatste sterren doven en er geen nieuwe meer geboren worden.

Ga ik toch heus niet meemaken.

Wel een beetje raar …

… al 65 jaar! Dat geldt of gold toch zo’n beetje als een mijlpaal in het leven. In deze contreien en in ons land althans. Dan bereik(te) je de pensioengerechtigde leeftijd en ging je zoals dat wel heette: van Drees trekken.
Voor mij duurt dat nu nog drie maanden meer en voor degenen die de 65 dit jaar nog niet halen dus nog wel iets langer. Maar ja, de gemiddelde leeftijd dat men 'daadwerkelijk' stopt met ‘werken’ ligt 'in werkelijkheid' toch overal en altijd lager dan de wet- en regelgeving aangeeft. 'Zo werkt dat' nu eenmaal, nietwaar?
Die pensioenleeftijd, zo heb ik begrepen, moet een heus keerpunt in het leven worden. Al geruime tijd hoor ik tenminste met enige regelmaat: Schiet zeker al lekker op, hè? Wanneer is het zover? Wanneer mag je?; en: Wat ga je dan doen? Lekker genieten en leuke dingen doen, zeker hè?
Dus als ik het goed begrijp staat me nog een mooie tijd te wachten en gaat het leven nu pas echt leuk worden. Het leven begint dus blijkbaar niet bij 40, zoals ik eerder vernomen had, het begint pas bij 65!
‘Beter laat dan nooit’ zullen we dan maar zeggen. Dan moet je uiteraard ook wel de tijd van leven hebben.Het goeie nieuws op dit vlak is dat we met z’n allen toch nog steeds ouder aan het worden zijn. Nu ben ik, naar ik vrees, niet met het meest ideale genetische pakketje behept. Die 65 heeft voor mij ook een speciale klank omdat ik bij gelegenheid wel placht te memoreren dat het trio van mijn meest directe voorvaderen alledrie op hun 65ste de pijp aan Maarten gaven. Dat is overigens niet helemaal correct want mijn vaders vader wist het na zijn 65ste, voornamelijk slapend in zijn rookstoel en af en toe aan een sigaartje lurkend, nog zo’n twee jaar vol te houden. Mijn vader mocht na zijn 65ste verjaardag nog welgeteld één maand en tien dagen van Drees trekken. En mijn andere opa?; ach toen hij het tijdelijke voor het eeuwige verwisselde, had hij in ieder geval zijn grootste wens, namelijk zijn dochter in Canada te bezoeken, al in vervulling zien gaan.
Ik ben er zelf nog niet uit wat mijn grootste wens dan zou zijn en ben overigens sowieso van plan om het hier toch een poosje langer uit te houden op deze aardkloot dan mijn drie directe mannelijke voorgangers.
Maar dan wordt de vraag hoe je oud(er) wordt?; want zo men zegt: ouderdom komt met gebreken.
Eerst maar even zien hoe oud ik me morgen voel en of het over drie maanden echt allemaal zo mooi, vrij en leuk gaat worden en of ik wellicht al eens aan de rubriek: ‘Opa vertelt’ kan gaan beginnen.
Maar op het moment hou ik het even op: Prosit!; op die 65 en tja, toch ook maar op dat goede leven dat me blijkbaar nog te wachten staat! Ik reken er maar op dat het voorlopig nog wel even S(e)N(i)OR zit met mij.

Hoeveel keer meer?

In een krantenartikel lees ik dat vanaf 2017 bedrijven in de VS de loonkloof ofwel de salarisverschillen verplicht aan de openbaarheid zullen moeten prijsgeven. Dit als onderdeel van pogingen van de 'Democraten' om de ronduit idiote inkomensverschillen tuusen een paar hotemetoten en de gemiddelde werknemer toch iets te verminderen. Donald Trump zullen ze daar vast en zeker niet in mee krijgen, maar 'die rijke en toch zo eenzijdige variatie' in waar de duivel schijt hoort natuurlijk ook een beetje bij 'the American way of looking at the world' en de notie dat 'the sky the limit' zou zijn. En de US of A zien zich dan wel graag als de grootste democratie ter wereld, maar een beetje verschil moet er toch zijn nietwaar?

Maar hoe groot zijn die verschillen dan?
Wel, de cijfers lijken mij toch ietwat te rammelen maar in onderhavig artikel zegt:

De loonkloof ligt in de VS een stuk hoger dan in Nederland. De gemiddelde Amerikaanse bestuurder verdient circa 300 keer het inkomen van een werknemer, waar de loonkloof in Nederland ruwweg een factor 40 bedraagt, zo blijkt uit onderzoek. Maar dat komt vooral omdat daar veel meer grote ondernemingen zijn dan in Nederland, waar de grote loonkloof bij multinationals als Shell en Unilever wordt gedempt door de lage salarissen bij bijvoorbeeld Reesink of Beter bed.

In een begeleidend tabelletje worden voor zowel de VS als voor Nederland de verhoudingscijfers gegeven van de 5 bedrijven die zich kampioen mogen noemen in het idioot onredelijk belonen van hun werknemers.
In de VS betaalt de nummer 1 z'n bollebozen 422 keer zoveel als de stumpers die het uivoerende werk doen en de hekkensluiter van die top 5 betaalt de top slechts 211 meer dan het voetvolk.

(Nu ben ik bepaald geen rekenwonder, maar wanneer slechts de eerste twee in die top 5 boven het eerder genoemde gemiddelde van 300 uitkomen, vind ik dat toch wel een heel wonderlijke uitkomst waar we de nodige ????????? bij mogen zetten.)

In de Nederlandse situatie scoort nummer 1 (Unilever!; wat nou uni....?) een factor 273 en sluit een bekende uitgever de top 5 met een factor van 165 keer.



Wanneer je regelmatig met veel van die grote getallen rond de oren geslagen wordt, wil dat de blik op de werkelijkheid wel eens wat vertroebelen en zou je bijna vergeten dat het gewoon al totaal van de zotte zou zijn wanneer je voor je werk 40 maal zoveel als je buurman betaald zou krijgen. En meer dan veertig keer is toch helemaal te gek en volgens mij wat ook moeizaam te verenigen met het idee van democratie. We hebben in dit land een echter partij die zegt voor vrijheid en democratie te staan en dergelijke ongelijkheid toch min of meer tot de kern van haar ideologie heeft verheven. Onder het mom van 'meritocratie' wordt met wonderolie zo de stoelgang van de duvel nog wat gestimuleerd.
Wie dergelijke redeneringen op z'n merites wil beschouwen doet er misschien goed aan ook David Graeber er nog eens op na te lezen.
Nu wil ik met een flinke slag om de arm wel aannemen dat er mensen zijn die twee keer zo hard werken of hun werk tweemaal zo goed doen dan bijvoorbeeld ikzelf. Maar drie keer?; of vier keer?; dat wordt toch wat moeilijk te bevatten. En vijf keer of meer ..... tja, ga dat maar in De Rijp vertellen, zouden wij in hier in het Noord-Hollandse dan zeggen. Dan zou je je toch heus binnen de kortst mogelijke keren dood of anders dermate over de kop werken dat wat er nog uit je handen komt waarschijnlijk geen cent meer waard is.

Maar goed, dergelijke gedachten borrelen in mijn hoofd op bij het lezen van zo'n bericht over de 'loonkloof'. Voor 'realisten' en 'mannen van de wereld' als Trump en Rutte zijn dergelijke argumenten hoogstwaarschijnlijk niet meer dan wat afgunst en dromerij van zo'n halfzachte linkse rakker, die toch echt niet serieus genomen kunnen worden al was het maar omdat ze het neoliberale idee van vooruitgang niet dienen.

Hoeveel keer ook alweer?

Aikido geschiedenis

Wie geïnteresseerd in de geschiedenis en ontwikkeling van Morihei Ueshiba's aikido kan terecht en z'n hart ophalen bij het Aikido Journal. Redacteur Stanley Pranin heeft zich behalve als aikidoka namelijk ook als historicus ontpopt rekent het zo'n beetje tot zijn levenstaak om die geschiedenis en die van het leven van grondlegger Morihei Ueshiba zeer consciëntieus uit te diepen en te boekstaven. De links naar de betreffende zes artikelen vind je op deze pagina. En een aanzienlijk beknopter overzicht hier.

Tussen "..." (19) Confucius

In een eerder blogje over Kommunikasie verwees ik al eens met dezelfde link naar een alleraardigst stukje in het Zuid-Afrikaans.
Inmiddels ben ik erachter dat de aldaar gedebiteerde wijsheid zo'n twee-en-een-half duizend jaar geleden ook al uit de mond van ene Confucius werd opgetekend:

Een mens heeft twee oren en één mond om twee keer zoveel te luisteren dan te praten

Maar die oude Confucius was dan ook, zo wordt wel beweerd, een hele wijze. Zo lijk je ze tegenwoordig wel niet meer tegen te komen. Of zouden wij de woorden van onze huidige wijzen misschien ook pas vele jaren later op waarde schatten en ter harte willen nemen?
Als dat zo is doet dat dan toch een beetje denken aan de veelgehoorde en veelal nutteloze zinsnede: met de kennis van nu ...

Over kennis zei deze Confucius:

Te weten wat men weet, en te weten wat men niet weet, dat is kennis

Maar die oude Chinese wijsgeer wist ook wel dat wijsheid veel verder reikt dan kennis:

Kennis is slechts de briljantheid in de organisatie van Ideeën. Het is geen ware wijsheid. De ware wijsheid gaat voorbij aan kennis.

Zouden we dan wellicht toch nog wat ware kennis kunnen opdoen en wat wijzer kunnen worden van deze leraar van weleer? Over waarheden zei hij overigens:

Elke waarheid heeft vier hoeken. Als leraar zal ik je een hoek geven, het is aan jou om de andere drie te vinden.

Confucius over weten, wijsheid en waarheden.



Er zijn, zoals bekend, vele boeken volgeschreven over deze eerbiedwaardige en invloedrijke wijsgeer en een recente uitgave is die van taoïstisch meester Kristofer Schipper: Confucius De gesprekken. Hier te gast in VPRO-Boeken.