Tuesday, December 28, 2010

Kunst- en vliegwerk; de laatste loodjes (10)

Ter afsluiting van het jaar hier dan nog de allerlaatste, nog niet eerder op het wereldwijde web vertoonde, werkjes uit de serie kunst- en vliegwerk zoals oorspronkelijk bedoeld:

stoel

clown

dame

cowboys

koe

Klik op afbeelding om die desgewenst te vergroten. (of soms handiger rechts-klik erop om dat in een nieuwe tab of venster te doen)

Dit was dan de vooralsnog laatste aflevering uit de serie Kunst- en vliegwerk, waarin ik aanvankelijk alleen wat werk wilde laten zien zoals dat op enig moment door cliënten op mijn werk bijeen gekwast werd. Hier een overzicht daarvan:
1 Kunst- en vliegwerk
2 Nog wat hervonden kunst- en vliegwerk
3 Weer eens wat oud en vertrouwd kunst- en vliegwerk
4 Weer eens wat kunst- en vliegwerk
5 Kunst- en vliegwerk revisited
6 Kunst- en vliegwerk; bijna laatste loodjes
7 Kunst- en vliegwerk; de laatste loodjes

En daar is onder hetzelfde kopje van Kunst- en vliegwerk zomaar en schier ongemerkt wat kunst- en vliegwerk van geheel andere aard tussendoor geslopen, te weten:
1 Kunst- en vliegwerk; maar dan eens ietsje anders
2 Nogmaals dat geheel andere kunst- (en vlieg?)werk
3 Dubbelportret (kunst- en voetenwerk)

Het zij zo.

Over een eventueel vervolg of aanvulling in de categorie Kunst- en vliegwerk valt niets, maar dan ook werkelijk niets zinnigs te zeggen!

P.S. Inmiddels toch wel: zie hier >>

Tuesday, December 21, 2010

Sunday, December 19, 2010

Geloof en geloof; bij de ander

Onze taal wordt met zekere regelmaat met nieuwe woorden verrijkt. Twee minder fraaie exemplaren daarvan kwamen in Geloof en politiek al ter sprake; islamofobie en islamdebat.
Islamofobie, de betekenis is helder; angst voor de islam zoals je misschien ook bang voor het hindoeïsme, het christendom of het boeddhisme zou kunnen zijn, maar daar hoor ik nooit iets over. Wat is het islamdebat dan? Is het een debat met moslims en waar gaat het dan over?; of is het een debat over de islam waarbij moslims slechts kunnen toehoren wat er allemaal niet zou deugen aan hun geloof, dat we ze liever kwijt dan rijk zijn en wat wij zoal van hen verwachten?
De richting die het zg. publieke debat genomen heeft sinds Fortuyn en Wilders lijkt toch wel ernstig die tweede kant uit te gaan.


Het is moeilijk andermans boeken te lezen

luidt het gezegde en Bo Diddley zong ooit:

You can't judge a book by looking at the cover


Zijn wij hier dan wel zo bekend met en weten wij zoveel van de islam?
Als PVV-ideoloog Bosma ons en ook onze islamitische landgenoten wel even zal vertellen wat er achter het begrip 'taqiya' schuilgaat, zou je het haast denken. Ik denk toch dat de werkelijkheid beduidend anders ligt.

In een ander verband merkte ik al eens op dat tot kort voor mijn geboorte de Staat of het Koninkrijk der Nederlanden de natie was die de meeste moslims ter wereld tot zijn onderdanen mocht rekenen.
Uit vooral onwetendheid en analoog aan de nomeclatuur van het christendom werden moslims in mijn jeugd meestal mohammedanen genoemd en hadden de meeste Nederlanders geen flauw idee van wat er in die religie zoal beleden en aangenomen werd. Pas in de zeventiger jaren met de komst van gastarbeiders uit moslimlanden onstond er, zij het mondjesmaat, enige serieuze belangstelling voor de islam in ons land. En hoe die belangstelling en aandacht zich de laatste jaren aan het ontwikkelen is mogen we bijna dagelijks via de media vernemen.



Die recente aandacht en belangstelling voor de islam komt opeens niet meer uitsluitend van gelovigen en theologen. Hij lijkt zelfs voornamelijk van omstanders en onverlaten te komen en uit duidelijk andere motieven dan die kenmerkend zijn voor een gelovig, een zoekend of gewoon een nieuwsgierig iemand. De houding lijkt nogal eens bij voorbaat vijandig of afwijzend te zijn, waarbij dan met kwalificaties als destructief, achterlijk en gewelddadig de islam vooral als een politieke ideologie wordt geduid. In zoverre het als religie bezien en benaderd wordt lijkt alles erop gericht om de verschillen met religieuze stromingen van joods-christelijke huize te zoeken, te benoemen en te benadrukken. Nu ben ik altijd een groot voorstander van op gedegen wijze onderscheid maken waar nodig, want ik denk dat we dat gewoonlijk te weinig doen, maar de wijze waarop dat nu meer dan incidenteel m.b.t. de islam gebeurt neemt in mijn optiek toch regelmatig groteske en karikaturale vormen aan. De gedrevenheid waarmee sommigen de islam menen te moeten bestrijden vertoont niet zelden zelf alle kenmerken van een fundamentalistische, politieke ideologie.

Er zijn zonder enige twijfel vele punten van verschil aan te wijzen tussen bijvoorbeeld wat christenen en wat moslims geloven en en er zal ook heel verschillend gedacht worden over hoe wezenlijk die verschillen dan wel zijn.
Maar als we eens de monotheïstische godsdiensten als voorbeeld nemen zijn, dunkt mij, de overeenkomsten toch groter en opmerkelijker dan de verschillen, die uiteraard nu eenmaal meer uitgespit en uitgekauwd worden.

Alle loten aan de boom van het monotheïsme leggen naar hun aard iets van een exclusieve claim op de enige waarheid. Daar kun je zus over denken en daar kun je zo over denken of iets van een tussenpositie in innemen.
En ook de vraag naar de theodicee ofwel de vraag: waarom laat god het kwaad in de wereld toe en bestaan als hij toch almachtig en een en al goedheid is?; zal zich toch op enig moment in elke montheïstische religie opdringen. En ook hier variëren de antwoorden nogal eens naar gelang ze uit atheïstische, protestants-christelijke, rooms-katholieke, islamitische of humanistische hoek komen, maar evenzeer binnen de onderscheiden fracties.
Evenzo gaat dat op voor de aanverwante vraag naar de predestinatie en de vrije wil. Ook die vraag speelt in de islam en daar hebben calvinisten en remonstranten ook weer een wat verschillende visie op waarmee we dan tevens weer bij de synode van Dordt belanden.
Het zijn welbeschouwd het soort van vragen die de meeste mensen zich zo rond de puberteit beginnen te stellen en waar theologen nimmer over uitgedacht en uitgesteggeld raken. Het blijft, naar de aard der dingen, nu eenmaal puzzelen met dit soort noties en denkbeelden.



Zoals gezegd vertonen de monotheïstische religies, volgens mijn opvatting, meer overeenkomsten dan verschillen waar het hun meest wezenlijke vragen betreft (en ik acht de vragen vaak interessanter dan de antwoorden). Bovendien is de variatie van stromingen en antwoorden op die vragen binnen bijvoorbeeld christendom en islam dermate groot dat de fundamentalistische en de vrijzinnige extremen binnen beide geloven soms wel meer met elkaar gemeen lijken te hebben dan met de opponenten binnen het eigen geloof. Ook daar waar je een duidelijke link tussen religie en politieke ideologie kunt ontwaren, zie ik niet zo bijster veel verschil tussen fundamentalistische moslims in Pakisten of Indonesië en fundamentalistische christenen in bijvoorbeeld Amerika of rechts-orthodoxe geluiden uit Israel.

Ik heb niets tegen godsdienstkritiek op zich, in tegendeel; ik heb wat moeite met de overduidelijke selectiviteit daarin. Ik denk ook niet dat het er in wezen gaat over wat er in die heilige boeken staat maar meer over hoe mensen dat in hun hoofden en harten verwerken en wat ze daar dan van maken.
Het geloof kan voor mensen een inspiratiebron zijn maar ook een dogmatische dwangbuis worden; het is maar wat je er mee wilt, denk ik als ongelovige en als fervent voorstander van tolerantie en godsdienstvrijheid. Nu hecht ik gewoonlijk ook wat minder waarde aan de letter en wat meer aan de geest.

Thursday, December 16, 2010

Geloof en geloof; bij ons

Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen


Daar zullen de meeste van ons tegenwoordig waarschijnlijk wat minzaam om moeten glimlachen. Maar nog niet zo gek lang geleden betrof het voor veel mensen een hoogstserieuze kwestie.
Zo kon het gebeuren dat een kapelaan te Heemskerk mijn opa dusdanig met hel en verdoemenis wist te dreigen dat hij van de weeromstuit geen toestemming meer voor het huwelijk van mijn ouders durfde geven. Dat is dan weer eens iets geheel anders dan seksueel misbruik door een godsdienaar maar het laat toch ook wat rimpelingen en sporen na in diverse mensenlevens.



Het betrof hier een door henzelf gewenste verbintenis tussen twee jonge mensen uit de gereformeerde en de rooms-katholieke zuil. Dat was anno 1950 en het muurtje tussen die twee zuilen was toen blijkbaar voor velen te heilig en/of te hoog.

Het ene geloof is dus kennelijk het andere niet. De ene waarheid wil wel eens botsen met de andere waarheid. Dat hoef je ons Nederlanders heus niet te vertellen; daar weten wij namelijk alles van.
Zo hielden wij hier zo'n 400 jaar geleden een zogeheten synode om ons eens over wat botsende waarheden te buigen en de enige echte waarheid voor eens en voor altijd aan het licht en aan de man te brengen. Die synode uit 1618-1619 staat wel te boek als de Synode van Dordt en leverde ons, om verder theologisch geharrewar te voorkomen, nog een aantal leerregels op.

Inmiddels weten we dat die vijf artikelen tegen de remonstranten verder theologisch gekissebis niet hebben kunnen voorkomen. Ons land kent een rijke geschiedenis aan theologisch dispuut, kerkscheuringen en afsplitsingen; daarbij vergeleken valt de tweede kamer echt in het niet.
Remonstrantse predikanten werden ten tijde van die synode uit de Republiek verbannen of levenslang op Loevenstein gevangen gezet. Wat er daarna nog allemaal aan onheil en onrecht teweeggebracht werd uit naam van het ware geloof valt, hoewel vaak verhuld, uit de geschiedenisboekjes te lezen.



Nu lees ik deze week zowaar in de krant dat protestants Nederland van zijn schreden wil terugkeren want er blijkt weer sprake van de aanzet tot weer een Nationale Synode. Maar nu dan een die tot meer vereniging en verzoening zou moeten leiden. Dat is natuurlijk een tendens die getuige veelgehoorde termen als 'eucumene' en 'samen op weg' die al een poosje gaande is. In de protestantse gelederen wil men het nu na vierhonderd jaar op naar een volgende synode. Dit was een voorproefje waar aldus het krantenartikel in de Volkskrant honderden afgevaardigden van ruim vijftig protestants-christelijke geloofgemeenschappen (de Remonstrantse Broederschap maakt overigens geen deel uit van deze club) aan elkaar konden snuffelen en beloofden:

zich gezamelijk in te zetten voor een gezonde en rechtvaardige samenleving.



We zijn zeer benieuwd en wachten maar weer af wat er van dat laatste terecht gaat komen. Zou dat dan ook nog zijn weerslag krijgen op het Conservatief-Democratisch-Appel?, vraag ik me dan af; maar dat is meer een vraag die thuishoort in de rubriek: geloof en politiek.
Toch wel aardig om te vernemen dat het protestantse volksdeel van enig inzicht en inkeer blijk wil geven; vindt u ook niet?

Maar in de huidige verhoudingen zullen geschilpunten tussen de diverse protestantse fracties voor niet betrokkenen (en dat zijn veruit de meeste nederlanders toch momenteel) bitter weinig zeggen. Die geschilpunten zullen veelal zelfs als voornamelijk muggenzifterij en scherpslijperij overkomen.
Het zijn niet meer de remonstranten of de katholieken die in dit land in het beklaagdenbankje zitten of onder vuur liggen van de 'inquisitie hollandaise'. De islam lijkt nu toch overduidelijk aan de beurt.

Monday, December 13, 2010

Geloof en wetenschap

Geloof en wetenschap hebben altijd al het nodige met elkaar te stellen gehad en dat zal, vele new-age en aanverwante geluiden ten spijt, vooralsnog wel het geval blijven.

Enigszins parallel aan de scheiding tussen kerk en staat, ofwel de wijze waarop wij het onderscheid tussen geloof en politiek doorgaans wensen te markeren, kunnen we de onvermijdelijke paradoxen en schermutselingen tussen geloof en wetenschap terugvoeren naar het conceptuele onderscheid tussen geloof en rede.
Wat je weet kun je en hoef je niet te geloven sinds je het eenmaal weet en over wat je (nog) niet weet, stoelt elke aanname op geloof en dan zou je vooralsnog van alles kunnen geloven luidt dan een simpele en wat taalkundige benadering.

campanille di Bonufaciu

Er wordt i.v.m. wetenschap ook wel gezegd dat de wetenschap zich niets aan het geloof en de religie gelegen hoeft laat te liggen terwijl de religie niet om de bevindingen van de wetenschap heen kan (dat zien we ondermeer in de controverse tussen de evolutieleer en de intelligent-design gedachte weerspiegeld, waarbij het dan ook zeker opvalt hoe hardnekkig het geloof soms kan zijn).
Maar ik geloof niet dat die vlieger van de eenzijdige bewijslast altijd en onbeperkt opgaat, want als we het naar de sociale wetenschappen of de wetenschap van de menselijke psyche kijken begint het beeld toch wat te kantelen en kan de wetenschap, dunkt mij, toch even niet om het geloof heen.
(hier lijkt het onderscheid tussen 'Verstehen und Erklären' zich toch weer even op te dringen en meen ik ook ene Bredero in de verte nog wat te horen roepen)

Nu geloof ik toch dat, zoals weleens gezegd wordt, het geloof toch uiteindelijk meestal sterker blijkt dan de rede!

Sunday, December 12, 2010

Geloof en politiek; heikele onderwerpen?

Vroeger hoorde ik weleens beweren dat als je niet van ruzie en onenigheid hield en het bijvoorbeeld tijdens verjaardagen gezellig wilde houden je maar beter niet over politiek of geloof kon beginnen. En de soms verhitte discussies aan de reformatorische kant van mijn familie leken die stelling ook wel wat te bevestigen. Hoewel het argument me derhalve niet helemaal ongegrond voorkwam heb ik het toch altijd maar een vreemde en onverkwikkelijke zaak gevonden dat je terwille van de lieve vrede maar beter wat over koetjes en kalfjes zou kunnen leuteren dan een gesprek aan te gaan over kwesties die we toch duidelijk als belangwekkender ervaren of die ons blijkbaar toch nader aan het hart liggen.

polderweg

Maar als je het publieke debat en de journalistieke berichtgeving van het afgelopen decennium eens in ogenschouw neemt dan zie je toch weinig fraais of verheffends. De overheid is zich op allerlei fronten aan het terugtrekken ten faveure van de z.g. vrije markt en het grootkapitaal en speculanten krijgen alle ruimte om hun spelletjes te spelen. Er borrelen her en der opeens allerlei irrationele anti-europese sentimenten op en ook politici generen zich niet om met de vinger naar het grote boze Europa te wijzen om hun eigen tekortkomingen te verhullen en het kiezersvolk naar de mond te willen praten. Het zogenaamde islamdebat wordt buiten proporties opgeblazen en lijkt vooral door haatdragendheid, xenofobie en islamofobie gevoed en gestuurd te worden. Dom geleuter over dubbele paspoorten en meer van dat soort loze symboolpolitiek en ga zo maar door. Zo zou je toch inderdaad gaan denken dat je onderwerpen als geloof en/of politiek maar beter kunt mijden. Al was het maar uit zelfbescherming of om je neus niet te stoten.

Dat is toch eigenlijk te gek voor woorden, vindt u ook niet? Willen wij in een dergelijke wereld leven? Ik liever niet! Maar ja, wat doen we eraan?

Sunday, December 5, 2010

Severn Cullis-Suzuki

De sint is, als het goed is, alweer bijna afgereisd maar de echte hoofdrolspeelster uit het vorige stukje Severn Cullis-Suzuki is er nog altijd om haar boodschap uit te dragen.
Het 12-jarige meisje Severn dat door het bewuste youtube-filmpje recentelijk naam maakte als 'The girl that silenced the world for 5 minutes' danwel (in 6) is inmiddels een 30-jarige vrouw.



De overweldigende indruk die ze als 12-jarige achterliet zal ze wel nooit meer kunnen maken maar ze kan nog altijd op voldoende publieke belangstelling rekenen en maakt daar zinvol gebruik van. Hier vertelt ze als 28-jarige in part1 en part2 hoe het haar vergaan is sinds haar vermaarde optreden en hoe ze als 'environmentalist' in de voetsporen van haar vader David Suzuki is getreden. Nu spreekt ze ook haar generatiegenoten en jonger aan.
Deze charmante dame heeft zoals dat tegenwoordig heet 'een goed verhaal'. Iets waar menig nederlands politicus vandaag aan de dag, dunkt me, een voorbeeld aan zou kunnen nemen. Ook als het over andere dan milieu en aanverwante kwesties gaat brengt ze uitsluitend zinnige dingen te berde zoals over vrijheid en rechten of bv. opvoeding.

Een vrouw waar Canada trots op kan zijn! Of zoals Stompin Tom Connors zong: 'a real Canadian girl'.

Severn Cullis-Suzuki is nu ambassadrice voor rare.
Wat is dan rare? Wel dit is rare.
Helemaal zo gek nog niet!
.

Thursday, December 2, 2010

Hij komt ... hij komt ...?



De kindertjes hebben hun verlanglijstjes weer klaar voor zover ze daar niet nog hevig over dubben.
Maar niet alle kinderen geloven nog in Sint Nicolaas of zijn neef Santa Claus.

En lang geleden reageerde een nogal goedgelovig buurjongetje van ons eens, toen zijn ouders vonden dat ze hem toch maar eens het fijne over het feest van de sint en al die cadeautjes moesten vertellen, heel boos en hoogstbeledigd door dit boerenbedrog met: 'en dan bestaat God zeker ook niet, hè?

Maar nog even en dan zijn de goedheiligmannen weer afgereisd naar Spanje en de Noordpool en gaan wij allemaal weer werken aan onze reguliere verlanglijstjes.



Nu wil ik hier even aandacht vragen voor een toch uitermate belangwekkend en steeds actueler wordend verlanglijstje. Het is het verlanglijstje zoals 18 jaar geleden uitgesproken door het toen 12-jarige canadese meisje Severn Suzuki. Dit deed ze als afsluiting van een VN conferentie over het milieu in Rio de Janeiro. Ik denk dat ze al niet meer in Santa Claus geloofde en ze richt zich dan ook niet tot hem maar tot elk levend mens dat meent enige aanspraak op de titel 'volwassene' meent te mogen of te kunnen maken.




Dat was dan haar verlanglijstje en dan aan u en mij de vraag of dat nu echt teveel gevraagd is als we werkelijk iets om kinderen geven?

.