Wetenschap en praktijk van beloning en motivatie

De volkskrant kopte deze week: Bonus twistappel wetenschappers.

Dit naar aanleiding van een onderzoek aan de Erasmus Universiteit waaruit blijkt dat de hogere en extra beloningen van Nederlandse topbestuurders op geen enkele manier hebben bijgedragen aan de prestaties van de onderneming.

Volgens de verslaggever hebben steeds meer economen grote twijfels of bonussen wel aanzetten tot betere prestaties.
Terwijl traditionele economen nog steeds veel heil verwachten van bonussen en vergelijkbare prikkels of er gewoon geen alternatief voor zien, sluiten Hartmann en Mertens, twee hoogleraren van de Erasmus Universiteit, aan bij de kritiek zoals die door de Amerikaanse hoogleraren Bebchuk en Fried zo een vijf jaar eerder werd geformuleerd.
Mertens zegt hierover: Bij mij is er sprake van voortschrijdend inzicht en uit onderzoek blijkt dat de standaardtheorie niet werkt.
En zijn collega Hartmann zegt: Van huis uit ben ik hard economisch geschoold, maar ik heb gemerkt dat je een meer psychologische benadering nodig hebt om deze materie te bestuderen.

Nu denk ik dat economie bepaald nog geen volwassen wetenschap is en zeker geen harde wetenschap ook al kunnen economen vaak erg knap met cijfers gooien en goochelen.
Aan de psychologie kleeft natuurlijk het zelfde predikaat (of verwijt) geen harde wetenschap te zijn of zelfs soft en wollig.
Het komt mij voor dat de psychologie meer dan de economie kan bogen op plausibele verklaringen voor menselijk gedrag en op repliceerbare onderzoeksresultaten met voorspellende waarde.
En enkele van de meer robuuste (harde) onderzoeksresultaten hebben toevallig betrekking op beloning en motivatie.
Wellicht zullen sommigen zich verbazen over de uitkomsten van deze onderzoeken en over hoe mijlen ver de argumentatie van economen daar veelal op achter loopt.
Economen en andere geinteresseerden, laat Dan Pink u eens zijn zaak voorleggen:

Dan Pink over motivatie

Voor wat context en achtergrond bij het candle experiment van Duncker:

Functional fixedness

Tot zover enige wetenschappelijke argumentatie oftewel hoe werkt het een en ander.
Daarmee is nog niets gezegd over de ethische dimensie van deze kwestie en deze dimensie lijkt in huidige discussies steeds makkelijker terzijde geschoven te worden en in besluitvorming geen gewicht in de schaal te leggen terwijl dat nu net waar het onze menselijkheid aangaat toch het belangrijkste aspect lijkt te zijn.

.