Wetenschap; alfa versus beta? (5)

Even als alles valt uiteraard ook ‘wetenschap’ van en langs vele kanten te bezien en te beoordelen. In ieder geval vanuit meer gezichtspunten dan ik hier als leek op dit terrein kan of zal aanroeren.

Mijn bemoeienis met dit onderwerp valt hoofdzakelijk te typeren als de vooral intellectueel geïnspireerde belangstelling van de geïnteresseerde leek. Zoals dit onderwerp, naar ik aanneem, de meeste mensen bij tijd en wijle wel eens zal boeien en men er zo dan zo wat vragen bij stelt. Wetenschap en (werkelijk of vermeende) wetenschappelijke kennis doordringen immers ook steeds meer gebieden van ons leven.

Zo wordt mijn werk bijvoorbeeld, zoals ik dat dan zie en pleeg te zeggen, vooral geïnformeerd of gevoed en onderzocht en beschreven door en in de (ortho-)pedagogiek. De wetenschap waar ik dan ook iets meer in thuis zou zijn dan in enig andere, veronderstellen we maar even. Het is althans de enige wetenschap waar ik tot op zekere hoogte in ben geschoold.

Nu zijn er ook lieden en wetenschappers die weinig of niets ophebben met het, naar hun smaak, softe en wollige geneuzel van een discipline als de pedagogiek en dat absoluut niet als (harde) wetenschap beschouwen. Vergelijkbaar met de manier waarop ik het vak ‘economie’ het stempel van ‘wetenschappelijkheid’ nog wel eens wil ontzeggen.

Soortgelijke overwegingen hangen ook vaak samen met een oude en gevestigde tweedeling in de wetenschap, namelijk die tussen alfa en beta wetenschappen. De menswetenschappen of geesteswetenschappen tegenover de natuurwetenschappen of de harde en exacte wetenschappen. Een onderscheid dat de ouwe Dilthey ook al maakte en deed vergezellen van zijn oproep daar ook verschillende manieren om kennis te vergaren in te onderscheiden. Misschien een beetje een stokpaardje van mij en al eerder op dit blog ter sprake geweest: het onderscheid tussen ‘Verstehen und Erklären’.

Een levend wezen en een mens reageert nu eenmaal anders dan een ding; het gedrag van materie lijkt behoorlijke universeel en voorspelbaar te zijn terwijl het gedrag van mensen naar gelang de omstandigheden (de ene of de andere persoon, verschillen in tijd of cultuur e.d.) nogal kan verschillen en de mens wordt bovendien gekenmerkt door dat lastige (zelf)bewustzijn.

Naast de alfa- en beta-, heb je natuurlijk nog de gammawetenschappen. Als je die alfa en die beta aan elkaar plakt, krijg je het alfabet en wel het Griekse waar we deze naamgeving aan te danken hebben. Daarnaast kennen we uiteraard ook nog wel een paar andere aanduidingen, indelingen en typeringen.

<< vorig | volgend >>